Zachary Stieber – 11/6/2023
Bản tin có sự đóng góp của The Associated Press.
Nguyễn Lê biên dịch
Cựu Tổng thống Donald Trump chào những người ủng hộ tại một sự kiện ở Grimes, Iowa, hôm 01/06/ 2023. (Ảnh: Scott Olson/Getty Images)
Một thẩm phán liên bang do cựu Tổng thống (TT) Donald Trump bổ nhiệm và từng ra phán quyết có lợi cho ông trong vụ án liên quan đến các tài liệu bị FBI thu giữ tại tư dinh của ông đã được chỉ định phụ trách vụ án hình sự mới của ông.
Theo hồ sơ của tòa án, Thẩm phán Địa hạt Liên bang Aileen Cannon được chỉ định phụ trách vụ án hình sự này, vốn đã được đệ trình lên tòa án liên bang ở miền nam Florida.
Theo các quy tắc nội bộ của tòa án, việc chỉ định [thẩm phán] cho các vụ án mới được lựa chọn ngẫu nhiên từ một trong số 26 thẩm phán đang làm việc trong địa hạt.
Bà Cannon, một cựu công tố viên liên bang, người được bổ nhiệm làm thẩm phán hồi năm 2020, đã đứng về phía ông Trump trong một vụ kiện trước đó do cựu tổng thống khởi kiện chống lại chính phủ sau khi chính phủ thực hiện lệnh khám xét khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông.
Ông Trump đã yêu cầu chỉ định một người độc lập được gọi là chuyên gia đặc biệt để giúp phân xử các tranh chấp về các tài liệu mà FBI đã thu giữ, mà nhiều tài liệu trong số đó không được đánh dấu là cơ mật, bởi vì ông nói rằng nhiều tài liệu không được phép thu giữ theo lệnh khám xét.
Các quan chức của Bộ Tư pháp (DOJ) phản đối yêu cầu này, cáo buộc rằng việc bổ nhiệm một chuyên gia đặc biệt sẽ gây hại cho an ninh quốc gia và sẽ cản trở cuộc điều tra hình sự của họ đối với ông Trump.
Vào ngày 05/09/2022, bà Cannon đã ra phán quyết rằng một chuyên gia đặc biệt sẽ hữu ích trong việc xác định các tài liệu cá nhân mà ông Trump có thể có quyền, chẳng hạn như các tài liệu thuế mà chính phủ thừa nhận là đã thu giữ.
Bà lưu ý rằng chính phủ thừa nhận sai trong việc đánh giá tài liệu có khả năng là tài liệu đặc quyền và nhóm chịu trách nhiệm đánh giá không phải lúc nào cũng “được xem là công bằng như những chuyên gia đặc biệt.”
“Như đã nói ở đây, những lo ngại về khái niệm của một tiến trình công bằng càng tăng thêm khi Nhóm Đánh giá Đặc quyền và Nhóm Điều tra có những thành viên đến từ cùng một bộ phận trong cùng Bộ Tư pháp, và ngay cả khi tách ra vì những mục đích báo cáo trực tiếp về vấn đề cụ thể này,” bà nói.
“Tòa án lưu ý rằng các biện pháp hạn chế truy tố hình sự không được ủng hộ nhưng nhận thấy rằng những vụ án chưa từng có tiền lệ này cần tạm dừng một thời gian ngắn để cho phép bên thứ ba trung lập xem xét nhằm bảo đảm một tiến trình công bằng với các biện pháp bảo vệ thích hợp,” bà cho biết thêm sau đó.
Bà Cannon đã chỉ định Thẩm phán Địa hạt Liên bang Raymond Dearie, một người được cựu TT Reagan bổ nhiệm, làm chuyên gia đặc biệt và cho phép ông xem các tài liệu có đánh dấu cơ mật.
Tòa phúc thẩm đảo ngược phán quyết
Tuy nhiên, một hội đồng xét xử của tòa phúc thẩm đã kết luận rằng bà Cannon “có thể đã sai sót” khi cung cấp các tài liệu cho ông Dearie và các luật sư của ông Trump, khiến bà Cannon phải thay đổi lệnh của mình để ngăn họ xem các tài liệu đó. Tối cao Pháp viện từ chối can thiệp.
Vụ kiện của ông Trump sau đó đã bị hủy bỏ sau khi cùng một hội đồng xét xử của tòa phúc thẩm đó cho biết bà Cannon không có thẩm quyền bổ nhiệm một chuyên gia đặc biệt.
Vụ kiện mới chống lại ông Trump bắt nguồn một phần từ chính các tài liệu mà FBI đã thu giữ. Các nhà chức trách cho biết ông Trump đã lưu giữ bất hợp pháp các tài liệu mật và các tài liệu nhạy cảm khác tại Mar-a-Lago ngoài nhiệm kỳ tổng thống của mình, và đã cho những người khác ở New Jersey xem một số tài liệu này mà hành vi này được xem là vi phạm luật liên bang.
“Việc tiết lộ trái phép các tài liệu mật này có thể gây rủi ro cho an ninh quốc gia của Hoa Kỳ, các mối bang giao, sự an toàn của quân đội Hoa Kỳ, và các nguồn nhân lực cũng như khả năng tiếp tục tồn tại của các phương pháp thu thập thông tin tình báo nhạy cảm,” theo bản cáo trạng được Biện lý Đặc biệt Jack Smith trình bày và được một đại bồi thẩm đoàn ở Florida chấp thuận.
Ông Trump nói rằng ông đã giải mật các tài liệu mật này trước khi mãn nhiệm và ông vô tội. Ông cũng cho thấy rằng một số cựu quan chức hàng đầu, chẳng hạn như cựu Ngoại trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton, đã không bị buộc tội mặc dù họ đã quản lý sai các tài liệu mật.
..
Biện lý Đặc biệt Jack Smith nói chuyện tại Bộ Tư pháp ở Hoa Thịnh Đốn, hôm 09/06/2023. (Ảnh: Mandel Ngan/AFP qua Getty Images)
Yêu cầu cáo tị?
Theo luật liên bang, nếu các công tố viên tin tưởng một cách hợp lý rằng bà Cannon không thể công bằng, họ có thể nộp một bản khai hữu thệ yêu cầu bà Cannon rút khỏi vụ án, lập luận rằng bà có một thành kiến hoặc thiên vị cá nhân. Nếu bà thấy bản khai hữu thệ đó là “thích đáng,” thì bà phải rút lui khỏi vụ án.
Bà cũng phải rút lui nếu có thể lập luận rằng các bên hoặc công chúng “có thể nghi ngờ một cách hợp lý tính công bằng của bà.”
Giáo sư luật Anthony Alfieri của Đại học Miami, giám đốc sáng lập của Trung tâm Đạo đức và Dịch vụ Công cộng, cho rằng, với sự đảo ngược phán quyết của bà Cannon hồi năm ngoái (2022), “có vẻ như đã có một cơ sở công bằng để loại bỏ tư cách [của bà] vì công chúng có thể đặt câu hỏi một cách hợp lý về sự công bằng của bà, ngay cả khi không có một cơ sở bằng chứng cho sự cáo buộc hoặc tìm kiếm sự thiên vị hoặc thành kiến cá nhân.”
Trước đây, bà Cannon từng làm một trợ lý biện lý Hoa Kỳ, chủ yếu làm việc bên ngoài văn phòng công tố liên bang ở Fort Pierce, Florida, thuộc cùng địa hạt liên bang với Miami nhưng cách khoảng 130 dặm (209 km) về phía bắc. Bắt đầu từ năm 2013, bà Cannon đã khởi tố 41 vụ án thuộc Ban Trọng Tội (Major Crimes Division), sau đó giải quyết các bản án hình sự và kháng cáo các bản án.
Bà cũng từng là một thành viên của Hiệp hội Liên bang (Federalist Society), một tổ chức pháp lý thuộc phái bảo tồn truyền thống đã ủng hộ các thẩm phán do cựu TT Trump bổ nhiệm, bao gồm các Thẩm phán Tối cao Pháp viện Neil Gorsuch, Brett Kavanaugh, và Amy Coney Barrett.
Sinh ra ở Cali, Colombia, năm 1981, bà Cannon đã đến Hoa Kỳ khi còn nhỏ, cuối cùng tốt nghiệp Đại học Duke năm 2003.
Một trong những vụ án của bà với tư cách là một công tố viên liên quan đến một bị cáo trong một vụ lừa đảo Ponzi lớn trị giá 800 triệu USD. Người này đã nộp đơn kháng cáo nhiều bản án cáo buộc gian lận của mình tại Tòa Phúc thẩm Khu vực số 11 ở Atlanta, nhưng không thành công. Luật sư đối thủ của bà trong vụ án này, ông Richard Clough, một luật sư biện hộ lâu năm ở Miami, đã mô tả bà Cannon là “rất thông minh và tài năng” và công bằng với bên biện hộ.
“Tôi không thấy bất cứ điều gì mà tôi có thể mô tả [bà Cannon] về bất kỳ điều gì khác ngoài một luật sư giỏi và không thiên vị chính trị,” ông Klugh nói và cho biết thêm rằng ông đã làm việc trong các vụ án do bà Cannon giải quyết, mặc dù ông đã không xuất hiện trong phòng xử án của bà Cannon.
“Bà ấy được biết đến với việc đưa ra các phiên điều trần và tiến trình công bằng. Quý vị thích một người thực sự lắng nghe quý vị,” ông nói.
Trong quá trình xác nhận tại Thượng viện vào năm 2020, bà đã được hỏi liệu bà có thảo luận với bất kỳ ai, kể cả những người trong Tòa Bạch Ốc hay Bộ Tư pháp, về lòng trung thành với Tổng thống Trump hay không. Trong một phúc đáp bằng văn bản, bà trả lời: “Không.”
