Sự kìm kẹp của tổ chức Opec trên thị trường dầu hỏa đang giảm bớt và có thể biến mất mãi mãi
Jonathan LeakebNgày 19 tháng 1 năm 2024 • 6 giờ sáng
Với sự việc quân đội Nga đang mắc kẹt trong bế tắc trên chiến trường Ukraine, Vladimir Putin đang phải đối mặt với tình trạng cạn kiệt ngân sách của Điện Kremlin có nguy cơ làm chìm cỗ máy chiến tranh của ông ta.
Theo một báo cáo mới của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), doanh thu từ dầu khí của Nga đã giảm mạnh 37% chỉ sau một năm.
Sự kết hợp giữa giá cả giảm và các lệnh trừng phạt của phương Tây đang khiến doanh thu của Putin giảm dần mặc dù ông đang bơm thêm dầu, báo cáo cho biết.
“Xuất khẩu dầu của Nga đã tăng 500.000 thùng/ngày (kb/d) trong tháng 12… nhưng doanh thu xuất khẩu ước tính giảm xuống mức thấp nhất trong 6 tháng là 14,4 tỷ USD (11,3 tỷ bảng Anh), do chiết khấu giá dầu của Nga tăng và giá dầu chuẩn giảm, ” IEA kết luận.
Ashley Kelty, giám đốc nghiên cứu dầu khí tại Panmure Gordon, cho biết: “Doanh thu của Putin đã giảm nặng.
“Giá toàn cầu nhìn chung đã giảm và ông ấy phải bán dầu với giá chiết khấu (discount, giảm giá) lớn so với mức giá đã giảm.
“Ông ấy đang bán khối lượng dầu lớn hơn, chủ yếu cho các nhà máy lọc dầu ở Trung Quốc và Ấn Độ nhưng với mức chiết khấu (giảm giá) lên tới 35 USD/thùng, do đó khối lượng tăng không bù đắp được cho việc giảm giá”.
Báo cáo tương tự của IEA cũng gợi ý rằng sự kiểm soát kéo dài hàng thập kỷ đối với thị trường dầu mỏ toàn cầu do Opec và các đồng minh của tổ chức này thực hiện, trong đó có Nga, cuối cùng có thể sắp kết thúc.
Xuất khẩu dầu tăng vọt từ Guyana, Canada, Brazil và trên hết là Mỹ, đồng nghĩa với việc thị phần chung của Opec đang giảm dần. Các nhà phân tích cho rằng có thể không còn đường quay trở lại.
Kelty cho biết: “Bộ sậu Opec+ đang rạn nứt. “Họ đã bị cuốn vào sự gia tăng sản xuất từ Mỹ và các nước khác, điều đó có nghĩa là họ đang mất quyền kiểm soát lịch sử đối với giá cả.”
Nếu được duy trì, nó có thể báo trước một sự thay đổi địa chấn trong thị trường dầu mỏ toàn cầu vốn từ lâu đã bị thống trị bởi các nhà sản xuất ở Trung Đông và Nga.
Theo các nhà phân tích, nó cũng có thể gây ra rắc rối lớn không chỉ cho Putin, người dựa vào nguồn thu từ năng lượng để tài trợ cho 45% ngân sách liên bang và quốc phòng của Nga, mà còn cho các quốc gia như Ả Rập Saudi.
Quốc gia vùng Vịnh này cũng dựa vào nguồn thu từ dầu mỏ để giữ cho người dân hạnh phúc.
Opec, Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ, được thành lập vào năm 1960 bởi Ả Rập Saudi, Iran, Iraq, Kuwait và Venezuela nhằm tước bỏ quyền kiểm soát sản xuất dầu toàn cầu từ Anh và các công ty Anh khi đó đang thống trị.
Tổ chức này hiện có 12 thành viên và thành lập một mạng lưới rộng hơn có tên Opec+ vào năm 2016 với sự tham gia của 10 quốc gia sản xuất dầu khác, gồm cả Nga.
Vũ khí chính của nhóm là quyền kiểm soát nguồn cung dầu. Gần 80% nguồn cung đã được chứng minh trên thế giới là ở các nước Opec.
Việc tắt vòi và hạn chế nguồn cung luôn đẩy giá cả lên cao và buộc các nhà lãnh đạo phương Tây phải đến xin xỏ. Khả năng kiểm soát giá đã mang lại khối tài sản khổng lồ cho các thành viên Opec, đặc biệt là ở Trung Đông.
Quyền lực đi kèm với việc kiểm soát nguồn cung cấp nhiên liệu đã giúp thúc đẩy Putin ở Ukraine. Ông cho rằng châu Âu sẽ phải nhượng bộ một khi Nga xâm lược vì ông kiểm soát khí đốt và một lượng lớn dầu mỏ của họ.
Thay vào đó, điều đã xảy ra là thị trường tự do đã bắt đầu chiếm lĩnh.
Dòng dầu từ Nga vào châu Âu đã giảm nhưng chúng nhanh chóng được thay thế bằng dầu từ Mỹ, Na Uy và các nguồn mới hơn như Guyana và Brazil.
IEA cho biết trong báo cáo của mình: “Việc mất đi hoạt động nhập khẩu sản phẩm của Nga sang các thị trường châu Âu và Mỹ đã dẫn đến việc định tuyến lại các dòng thương mại toàn cầu, dưới áp lực của lệnh cấm vận của EU và các lệnh trừng phạt của G7”.
Kết quả là thị phần của Opec+ đang bị thu hẹp. Sự kiểm soát nó đã thực hiện trong nhiều thập kỷ đang dần mất đi. Sự thay đổi đó đang diễn ra ngay cả khi nhu cầu dầu toàn cầu dự kiến sẽ đạt mức cao kỷ lục trong năm nay với hơn 102 triệu thùng/ngày. IEA cho biết “sản lượng phá kỷ lục” từ Mỹ, Brazil, Guyana và Canada sẽ đáp ứng nhiều hơn nhu cầu.
“Bốn nhà sản xuất không thuộc Opec + này, tất cả đều đến từ Châu Mỹ, dự kiến sẽ bổ sung tổng cộng 1,3 triệu thùng/ngày [triệu thùng mỗi ngày], trong đó Hoa Kỳ đóng góp hơn một nửa mức tăng để một lần nữa dẫn đầu việc mở rộng nguồn cung của thế giới.”
Tháng trước, sản lượng dầu hàng tuần của Mỹ đạt 13,2 triệu thùng mỗi ngày, theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ. Con số này cao hơn kỷ lục 13,1 triệu của thời Donald Trump được thiết lập vào đầu năm 2020 ngay trước khi đại dịch khiến giá cả và sản xuất sụt giảm.
Sự gia tăng sản lượng gần đây của Mỹ là yếu tố chính giúp kiểm soát giá xăng, dầu diesel, nhiên liệu máy bay và tất cả các sản phẩm khác có nguồn gốc từ dầu khí. Những sản phẩm này bao gồm từ bề mặt đường (bitum) đến thảm và quần áo (polyester) và tất cả các loại nhựa.
Trên thực tế, sản lượng của Hoa Kỳ – dẫn đầu bởi các công ty khoan đá phiến ở Texas và lưu vực Permian của New Mexico – mạnh đến mức Mỹ đang xuất khẩu cùng một lượng dầu thô, các sản phẩm tinh chế và chất lỏng khí tự nhiên như Ả Rập Saudi hoặc Nga sản xuất.
Với sức mạnh ngày càng suy giảm, Opec+ đã rơi vào tình trạng đấu đá nội bộ. Cuộc họp tháng 11 đã bị trì hoãn vào phút cuối trong bối cảnh có báo cáo cho rằng các thành viên châu Phi, những người phụ thuộc nhiều vào doanh thu từ dầu mỏ hàng ngày, đã miễn cưỡng đồng ý với kế hoạch cắt giảm sản lượng của Saudi Arabia.
Ngay sau đó, Angola, vốn là thành viên Opec từ năm 2007, đã rút lui.
Bộ trưởng tài nguyên Diamantino de Azevedo cho biết vào thời điểm đó: “Chúng tôi nhận ra rằng Angola không thu được gì khi tiếp tục tham gia tổ chức này”.
Callum Macpherson, người đứng đầu bộ phận hàng hóa tại Investec, cho biết việc mở rộng sang Opec+ là một nỗ lực nhằm giành lại quyền kiểm soát thị trường toàn cầu khi nó đang tuột dốc do mở rộng ảnh hưởng của nhóm. Tuy nhiên, lợi ích cạnh tranh giữa các thành viên đã khiến việc thống nhất về chiến thuật trở nên khó khăn hơn.
Ví dụ: tại các cuộc họp gần đây, người Saudi muốn cắt giảm sản lượng nhưng các thành viên khác không muốn mất doanh thu từ dầu mỏ.
Ông MacPherson nói: “Nga, Iran và Venezuela phải chịu các lệnh trừng phạt… Các nhà sản xuất khác phải đối mặt với những thách thức do tình hình bất ổn ở địa phương như Iraq, Libya và Nigeria. Vì vậy, hầu hết các thành viên không thể hoặc không muốn tham gia cùng Saudi Arabia trong nỗ lực hỗ trợ thị trường”.
Trong khi đó, Mỹ đang bóp nghẹt các mối quan hệ với Nga. Tháng trước, Tổng thống Biden đã ban hành lệnh hành pháp cho phép sử dụng các biện pháp trừng phạt đối với các tổ chức tài chính nước ngoài hỗ trợ tổ hợp công nghiệp quân sự của Nga.
Mục đích chính là chặn các thị trường xuất khẩu còn lại của Nga ở Ấn Độ và Trung Quốc. Trong tháng này, Thứ trưởng Bộ Tài chính Hoa Kỳ Wally Adeyemo sẽ tới Ý, Đức, Nhật Bản và các đối tác G7 khác để xây dựng sự hỗ trợ cho việc “bắt Nga phải chịu trách nhiệm về cuộc chiến chống lại Ukraine”.
Greg Newman, giám đốc điều hành của Onyx Capital Group, một công ty giao dịch phái sinh dầu hàng đầu ở London, cho biết Opec và Nga đã chơi quá tay và sẽ phải đấu tranh để giành lại quyền kiểm soát thị trường trước đây.
“Nguồn cung ngoài OPEC đang tăng với tốc độ đến mức không rõ liệu có thời điểm tốt để Opec tăng sản lượng nữa hay không”.
Điều đó có nghĩa là công cụ duy nhất mà các thành viên của nó có là cắt giảm sản lượng hơn nữa. Chúng đã gần đạt đến giới hạn – việc cắt giảm thêm nữa sẽ ảnh hưởng nặng nề đến kho bạc của những nước này.
Newman nói: “Đối với tôi, có vẻ như nguồn cung ngoài OPEC cuối cùng sẽ áp đảo thị trường”. “Nếu điều này xảy ra, Opec và Nga cuối cùng sẽ phải nhường quyền kiểm soát cho thị trường tự do”.
Theo Telegraph
