Một quốc kỳ Iran được nhìn thấy tại một nhà máy điện hạt nhân ở Iran, vào ngày 10/11/2019. (Ảnh: Atta Kenare/AFP qua Getty Images)
Tác giả Naveen Athrappully
- Thứ tư, 01/03/2023
Theo Giám đốc CIA William Burns, có thể “chỉ độ vài tuần nữa” trước khi Iran có khả năng làm giàu uranium đến độ tinh khiết 90%, tại thời điểm mà nước này có thể sản xuất vũ khí hạt nhân.
“Theo hiểu biết tốt nhất của chúng tôi, chúng tôi không tin rằng nhà lãnh đạo tối cao ở Iran vẫn chưa đưa ra một quyết định nối lại chương trình vũ khí hóa mà chúng tôi đánh giá là họ đã đình chỉ hoặc dừng lại hồi cuối năm 2003,” vị giám đốc CIA này cho biết trong một cuộc phỏng vấn hôm 26/02 với CBS. “Tuy vậy, đối với phương diện còn lại, nghĩa là các chương trình làm giàu [uranium], rõ ràng là họ đã tiến rất xa trong vài năm qua, như quý vị biết đấy.”
Mặc dù ông Burns cho biết ông không nhận thấy có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy Iran đã quyết định nối lại chương trình vũ khí hóa của mình, nhưng ông thấy “các phương diện khác của thách thức này” đang gia tăng với “tốc độ đáng lo ngại.” Khi nói đến khả năng phát triển vũ khí hạt nhân của nước này, ông nói thêm rằng người Iran “vẫn còn cách xa lắm.”
Iran và nhiên liệu hạt nhân
Theo thỏa thuận hạt nhân Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung (JCPOA) năm 2015, ban đầu Iran đã cam kết hạn chế làm giàu uranium ở mức độ tinh khiết 3.67% để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế do các cường quốc toàn cầu áp đặt. Với độ tinh khiết 3.67%, uranium có thể được sử dụng để cung cấp năng lượng cho các nhà máy hạt nhân. Thỏa thuận này đã được đàm phán dưới thời chính phủ cựu Tổng thống (TT) Obama.
Năm 2018, cựu TT Donald Trump đã rút Hoa Kỳ ra khỏi thỏa thuận nói trên và tái áp đặt các lệnh trừng phạt nghiêm ngặt đối với Iran. Ông Trump đã gọi JCPOA là một “thỏa thuận một chiều, khủng khiếp vốn không bao giờ nên được thực hiện.” Trước đó, ông Trump đã cảnh báo rằng thỏa thuận này sẽ bị hủy bỏ nếu Iran không chấp nhận một số yêu cầu nhất định, bao gồm cả việc chấm dứt chương trình hỏa tiễn đạn đạo của nước này.
Một báo cáo hôm 19/02 của Bloomberg cho rằng Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) — cơ quan giám sát hạt nhân của Liên Hiệp Quốc — đã phát hiện ra Iran đã làm giàu uranium đến độ tinh khiết 84%, gần đạt mức 90% được xem là cấp độ được sử dụng cho các vũ khí.
Cơ quan này cho biết trong một bài đăng trên Twitter hôm 20/02, “IAEA đã hay biết về các báo cáo mới đây của giới truyền thông liên quan đến mức độ làm giàu uranium ở Iran. Tổng giám đốc Rafael Grossi tuyên bố rằng IAEA đang thảo luận với Iran về kết quả của các hoạt động kiểm chứng mới đây của Cơ quan này và sẽ thông báo cho Hội đồng Ủy viên IAEA khi thích hợp.”
Kể từ năm 2021, Hoa Thịnh Đốn đã khởi xướng các cuộc đàm phán để đưa Iran trở lại thỏa thuận này. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán đã không tiến triển và chính phủ TT Biden đã thừa nhận rằng hoạt động ngoại giao giữa hai nước đang gặp bế tắc.
Mối bang giao giữa Iran và Nga
Trong cuộc phỏng vấn với CBS nói trên, ông Burns đã bày tỏ những lo ngại về mối bang giao đang được củng cố giữa Tehran và Moscow, đồng thời lưu ý rằng liên minh này “hiện đang di chuyển với một tốc độ khá nhanh theo hướng rất nguy hiểm.”
Iran đã cung cấp cho Nga hàng trăm phi cơ không người lái có vũ trang vốn đã được sử dụng trong cuộc chiến của Moscow chống lại Ukraine. Ngoài ra, Tehran còn viện trợ đạn dược cho pháo binh và các xe tăng.
Ông Burns nói, “Và những gì chúng ta cũng chứng kiến được là những dấu hiệu cho thấy, quý vị biết đấy, Nga đang đề nghị giúp đỡ người Iran trong chương trình hỏa tiễn của họ và ít nhất cũng xem xét khả năng cung cấp các chiến đấu cơ cho Iran.”
“Điều đó tạo ra những rủi ro rõ ràng không chỉ cho người dân Ukraine, và chúng ta đã chứng kiến bằng chứng về điều đó rồi, mà còn gây ra những rủi ro cho những thân hữu và đối tác của chúng ta trên khắp Trung Đông. Vì vậy, quý vị biết đấy, đó là một tập hợp các diễn biến rất đáng lo ngại.”
Trong cuộc điện đàm hôm 24/02 với các phóng viên, Điều phối viên phụ trách Truyền thông Chiến lược của Hội đồng An ninh Quốc gia Tòa Bạch Ốc John Kirby tuyên bố rằng sự ủng hộ của Iran đối với cuộc chiến của Nga ở Ukraine đang “mở rộng.” Ông cho biết thêm, hai nước này cũng đang tìm cách trao đổi các năng lực công nghệ cao.
Thanh Nguyên biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ The Epoch Times
Theo Epoch Times Tiếng Việt
