“Cách Mạng Tháng Tám” hay “Cướp Chính Quyền”? – Hậu quả?

THÁNG 8 NĂM 1945, NHỮNG THÁNG NGÀY KHÓ QUÊN – Trần M. Vũ (Kỳ 2)

(Tiếp theo kỳ 1)

HCM cướp chính chính quyền từ vua Bảo Đại và chính phủ Trần Trọng Kim.

HỒ CHÍ MINH GẶP OSS, ĐƯỢC ĐỒNG MINH HỖ TRỢ

Trong các tổ chức đấu tranh giành độc lập cho Việt Nam, Việt Minh đươc xem là có thực lực nhất ở trong nước (hoạt động tại vùng Cao Bằng, Trung và Nam Việt Nam), được huấn luyện chu đáo và được yểm trợ bởi ĐCSĐD (đảng cộng sản Đông Dương), Trung Hoa Quốc Dân Đảng, OSS (cơ quan tình báo Hoa Kỳ)… Việt Minh (VM) là tổ chức bình phong của Đảng Cộng Sản Đông Dương, có đảng viên ở cả 3 miền Nam Trung Bắc Việt Nam. Ngoài ra, Việt Minh may mắn còn có sự liên hệ với Hoa Kỳ và Liên Xô là 2 Đồng Minh chống phát xít lúc đó.

Tháng 11, 1944, trung úy phi công Mỹ William Shaw bị rơi tại Cao Bằng, được VM giải cứu. Chính HCM đã tháp tùng đem viên phi công sang Quảng Châu trao cho tư lệnh không đoàn 14 ở Côn minh. Hoa kỳ rất e dè khi liên lạc với người Việt tại Việt Nam, nhất là HCM vì họ biết ông là cán bộ cộng sản quốc tế qua cái tên Nguyễn Ái Quốc. Nhưng sau khi Nhật đảo chính Pháp ở Đông Dương, Mỹ cần đánh Nhật ở Đông Dương nên thay đổi thái độ và ủng hộ những nhà tranh đấu Việt Nam qua HCM.

Ngày 17/3/1945, Mỹ cho trung úy tình báo Charles Fenn gặp HCM tại Côn Minh để thảo luận việc hợp tác. HCM đồng ý sẽ cung cấp tin tức tình báo về Nhật cho Mỹ, ngược lại Mỹ giúp thuốc men và trang cụ. HCM mang bí danh “Lucius” do OSS cấp với bí số 19 (CĐ 355). HCM sau đó đã vận động gặp tướng không quân Claire Chennault ngày 29/3/1945 chỉ để xin chụp hình chung với chữ ký trên đó dùng để tuyên truyền, và được tặng 6 súng colt 45. Sau đó HCM cùng 2 nhân viên OSS phụ trách có máy vô tuyến về chiến khu Cao Bằng. Qua các nhân viên OSS này, HCM biết được nhiều tin tức rất sớm trên thế giới.

HCM tiếp tục làm thân với người Mỹ. Chỉ huy trưởng OSS đặc trách Đông Dương là đại úy Patti đồng ý hợp tác với Việt Minh mặc dù biết HCM là cán bộ quốc tế cộng sản. Ông Hồ chối là ông bị mật thám Pháp vu cáo. Hơn nữa, lúc này Stalin đã tuyên bổ giải tán Quốc Tế CS nên Patti vẫn tiếp tục hợp tác để chống Nhật. Tháng 6, 1945, Patti cử toán Deer Hunter do Allision Thomas chỉ huy vào hoạt động trong mật khu của VM, lập một phi trường dã chiến để nhận tiếp tế, đồng thời huấn luyện cho 100 cán bộ VM. (CĐ 359)

Ngày 15/8/1945, được tin Nhật đầu hàng quá bất ngờ qua toán tình báo OSS, Việt Minh vội vã chuẩn bị cướp chính quyền tại Hà Nội và Huế. Viên tình báo Thomas kín đáo theo phái đoàn Việt Minh về Hà Nội.

Nói tóm lại, nhân dịp đồng minh cần sự hợp tác để chống phát xít Đức và Nhật, chính phủ Trung Hoa Dân Quốc do Trung Hoa Quốc Dân Đảng lãnh đạo đã thành lập và hỗ trợ những nhà cách mạng Việt Nam qua tổ chức Việt Nam Cách Mạng Đồng Minh Hội (Việt Cách hay Đồng Minh Hội), họ đã thả Hồ Chí Minh mặc dù biết ông ta là cộng sản (một nghịch lý lịch sử.) Nhờ có sẵn một số cơ sở ở Việt Nam, Đồng Minh thuận để HCM đại diện cho tổ chức “Việt Cách” về Việt Nam tổ chức kháng chiến chống Nhật. Lợi dụng thời cơ, HCM bỏ tên Việt Cách mà chỉ dùng cái tên Việt Minh, là tổ chức đã có từ trước nhưng có nguồn gốc cộng sản.

CƯỚP CHÍNH QUYỀN

Như trên đã nói, vào tháng 5, 1945, HCM về nước lập căn cứ tại Tân Trào, một vùng nằm giữa Tuyên Quang và Thái Nguyên.

Hai trái bom nguyên tử lần lượt thả xuống hai thành phố Hiroshima và Nagasaki vào  ngày 6 và 9 tháng 8, 1945 khiến Nhật phải đầu hàng vô điều kiện. Ngày 10/8/1945, Nhật hoàng ra lệnh ngưng chiến, và ngày 15/8/1945, Nhật chính thức đầu hàng Đồng Minh. Những tin tức này được nhân viên OSS thông báo cho HCM biết rất sớm.

Trước tin bất ngờ đó, VM vội tóm lấy thời cơ và hành động.

Ngày 13/8, Võ Nguyên Giáp “ra lệnh khởi nghĩa.” Ngày 14/8, đảng CSĐD tổ chức hội nghị toàn quốc. Ngày 15/8/45, thành lập ủy ban khởi nghĩa, ngày 16/8 biến hội nghị thành đại hội quốc dân, thành lập chính phủ lâm thời, HCM làm chủ tịch, các chức vụ khác đều do đảng viên đảng CSĐD nắm giữ. Cờ đỏ sao vàng là cờ của chính phủ lâm thời với bài Tiến Quân Ca là quốc ca. Rõ ràng trong thời gian chưa đầy 1 tuần lễ, VM đã miễn cưỡng tổ chức nhiều sự kiện đáng lẽ phải mất  nhiều tháng hoặc nhiều năm.

Để làm gì? Để cướp thời cơ.

Ngày 16/8, Thành Ủy cộng sản Hà Nội họp khẩn cấp lập kế hoạch cướp chính quyền vì nghe tin ngày hôm sau sẽ có cuộc biểu tình của Tổng hội Công chức Hà Nội ủng hộ Chính phủ Trần Trọng Kim. Cộng sản (VM) đã biến cuộc biểu tình này thành cuộc biểu tình ủng hộ Việt Minh. Rõ ràng đây là một hình thức “cướp” hay “giành” chính quyền của cộng sản Việt Minh, một thủ thuật họ thường dùng được Mostcow huấn luyện. Trong các tuyên cáo, VM tuyên bố chuẩn bị sẽ cướp chính quyền, sau đổi thành “giành chính quyền” vì từ ngữ “cướp” không được đẹp.

Việt Minh cũng vận động đồng bào ở ngoại ô Hà nội tham dự biểu tình ngày chủ nhật 19/8/1945 để ra mắt tổ chức Việt Minh Cứu Quốc, rồi kéo đến “tiếp thu” phủ Khâm Sai (mấy ngày trước cộng sản đã buộc khâm sai Phan Kế Toại phải từ chức) và cướp doanh trại Bảo an.

Qua các sự kiện nêu trên đã được bạch hóa và được nhiều sách vở, các học giả ghi lại, rõ ràng ngày 19/8/1945 là ngày VM “cướp chính quyền” từ chính phủ hợp pháp Trần Trọng Kim (mà cộng sản gán gọi cho là chính phủ bù nhìn của Nhật). Họ tuyên bố cuộc “CÁCH MẠNG” thành công. ĐÚNG, đó là cuộc CÁCH MẠNG thành công với CỘNG SẢN CHỦ NGHĨA, nhằm đưa Việt Nam đến một nước cộng sản, độc tài toàn trị cho tới ngày hôm nay.

Trong lúc đó, tại Huế, hoàng đế Bảo Đại bị ép buộc phải thoái vị ngày 23/8. Cùng ngày, cộng sản ép khâm sai Nam Việt là Nguyễn Văn Sâm phải từ chức.

Ngày 25/8, Hồ Chí Minh mới về đến Hà Hội. Ngày 2 tháng 9, Ông Hồ đọc tuyên bố độc lập, thành lập chính phủ Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa với những ước vọng độc lập, tự do, hạnh phúc, mọi người sinh ra đều bình đẳng tương tự như hiến pháp Hoa Kỳ. Bài diễn văn được lấy ra từ bản tuyên ngôn độc lập của Hoa Kỳ.

“Tất cả mọi người đều sinh ra có quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc”.

Lời bất hủ ấy ở trong bản Tuyên ngôn Độc lập năm 1776 của nước Mỹ. Suy rộng ra, câu ấy có ý nghĩa là: tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do.

Bản Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách mạng Pháp năm 1791 cũng nói: Người ta sinh ra tự do và bình đẳng về quyền lợi; và phải luôn luôn được tự do và bình đẳng về quyền lợi.

Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được.

Trong ngày này (2 tháng 9), Hồ Chí Minh đã dõng dạc tuyên bố như trên. Nếu những lời tuyên bố đó được thực hiện, thì Việt Nam đã thành công trong cuộc một cách mạng dân tộc, dân chủ, tạo hạnh phúc cho dân cho nước. Nếu được như vậy, ngày 19/8 đáng được gọi là Cách Mạng.

Nhưng không, mọi chuyện đã đi ngược lại, dân tộc Việt Nam đã đi vào ngõ cụt, một đất nước theo chủ nghĩa cộng sản chuyên chế, vì thế người ta chỉ có thể gọi đó là ngày “cướp chính quyền” hay “cướp quyền” không hơn không kém từ một chính phủ Việt Nam đã có sẵn.

VỀ VẤN ĐỀ ĐỘC LẬP SAU THẾ CHIẾN THỨ HAI

Thế chiến thứ hai chấm dứt, các nước đồng minh tuyên bố chủ trương chấm dứt chiến tranh, kiến tạo hòa bình, xây dựng kinh tế và giải trừ thực dân. Rất nhiều quốc gia đã được độc lập sau khi thế chiến kết thúc mà không phải gây ra chiến tranh, đặc biệt là “chiến tranh cách mạng xã hội chủ nghĩa”. Chúng ta hãy điểm qua một số quốc gia này:

• Việt Nam: độc lập ngày 11/3/1945 sau khi Nhật đảo chính Pháp. Chính phủ Trần Trọng Kim được thành lập ngày 17/4/1945 đã đạt nhiều thành quả to lớn. Nhưng VM sau đó cướp chính quyền của chính phủ Trần Trọng Kim, để Pháp trở lại Đông Dương, chiến tranh với Pháp lại xảy ra, và năm 1954, đất nước bị chia đôi thành hai miền. Năm 1975 thống nhất hai miền bằng võ lực bởi đảng cộng sản, và hiện nay Việt Nam vẫn ở dưới một thể chế độc tài toàn trị.

• Campuchia (Cam bốt) tuyên bố độc lập ngày 12/3/1945, độc lập chính thức vào năm 1953.

• Lào tuyên bố độc lập ngày 15/4/1945, độc lập chính thức năm 1953.

• Indonesia độc lập năm 1945.

• Phi luật Tân (Philippine) năm 1946

• Các quốc gia được độc lập từ Anh Quốc: Miến Điện (1948); Do Thái (Israel) được thành hình 1948; Singapore (1965), Malysia (1957)..

• Các nước được độc lập từ Nhật: Đài Loan, Nam Hàn, Bắc Hàn, Mãn Châu..

Hầu hết các quốc gia kể trên, ngoại trừ Việt Nam và Bắc Hàn, đã được hưởng hòa bình, thịnh vượng mà không phải lâm vào chiến tranh, nhất là chiến tranh ý thức hệ do quốc tế cộng sản chủ trương.

NHỮNG ĐIỂM ĐÁNG CHÚ Ý TRONG CÁC PHONG TRÀO GIÀNH ĐỘC LẬP

Lịch sử đã chứng minh: Liên Xô (và sau này có thêm Trung Cộng) không chấp nhận một nước độc lập theo thể chế dân chủ, mà buộc phải theo chủ nghĩa cộng sản…

• Chủ nghĩa cộng sản chủ trương đấu tranh giai cấp, chuyên chính vô sản và độc tài toàn trị, không chấp nhận đối lập và đa đảng. Cộng sản quyết loại trừ hoặc thủ tiêu đối lập.

• Hồ Chí Minh là người lãnh đạo đảng CS Đông Dương với Việt Minh là tổ chức ngoại vi, VM phải theo con đường xã hội chủ nghĩa của Liên Xô và Trung Cộng.

• Tùy theo tình thế, khi cần, Việt Minh có thể liên hiệp với các tổ chức khác nhưng chỉ tạm thời và giai đoạn, cuối cùng họ loại bỏ các thành phần khác, còn lại chỉ là độc đảng cai trị bởi đảng cộng sản (lịch sử đã chứng minh rõ ràng).

– Vì thế, VM đã:

• Không chấp nhận chính phủ Trần Trọng Kim, không muốn hợp tác với chính phủ này.
  • Cướp chính quyền hợp pháp của Trần Trọng Kim vào ngày 19/8/1945.
  • Loại bỏ, thủ tiêu, sát hại tất cả những lực lượng không cộng sản và không theo VM.
  • Thực hiện kế hoạch cộng sản hóa toàn cõi Việt Nam để cuối cùng toàn dân tộc nằm dưới ách cai trị cộng sản.

Một điểm đáng lưu ý là nếu Trung Cộng không đánh bại Trung Hoa Quốc Dân Đảng ở Hoa Lục, thì có lẽ đảng CS Đông Dương và Việt Minh không thể phát triển và thành công áp đặt chủ nghĩa cộng sản tại Việt Nam.

NGUỒN GỐC VÀ ĐẶC TÍNH CỦA TỔ CHỨC “VIỆT MINH” (VM)

Tổ chức Việt Minh (tức Việt Nam Độc Lập Đồng Minh Hội) được ông Hồ Học Lãm (từ Việt Nam xuất ngoại theo phong trào Đông Du, học khóa sĩ quan Bảo Định, phục vụ trong quân đội Trung Hoa Quốc Gia) đã cùng ông Nguyễn Hải Thần hợp tác với Việt Nam Quốc Dân Đảng ở Hoa Nam khởi xướng thành lập vào khoảng 1934, được Trung Hoa Quốc Dân Đảng bảo trợ do nhu cầu đoàn kết các tổ chức quốc gia lưu vong tại Trung Hoa để chống xâm lược Nhật. Cuối năm 1935, tổ chức này gần như không còn hoạt động. Năm 1941, ông Hồ Chí Minh tái sử dụng tên “Việt Minh” vào tháng 5, năm 1941 (xem ở trên) và VM chính thức trở thành công cụ của đảng cộng sản Đông Dương.

Vào năm 1944, Trung Hoa Quốc Dân Đảng giúp những người cách mạng quốc gia Việt Nam (không cộng sản) thành lập Việt Nam Cách Mạng Đồng Minh Hội (tức Việt Cách),

Ngày 20/9/1944, HCM đại diện Việt Cách (Việt Nam Cách Mạng Đồng Minh Hội) về nước để hoạt động chống Nhật với sự yểm trợ của đồng minh. Tuy nhiên, HCM lại không dùng danh xưng Việt Cách, mà chỉ sử dụng danh xưng Việt Minh cho đến sau này. Việt Minh được Trung Hoa Quốc Dân Đảng hỗ trợ rất nhiều, đặc biệt là Hoa Kỳ, nhất là phương tiện xuyên qua biên giới dễ dàng, nếu không ông ta khó có thể hoạt động tại biên giới và nội địa Hoa Nam.

Việt Minh sau này trở thành tổ chức cộng sản trá hình do đảng CS Đông Dương kiểm soát (được Liên Xô hỗ trợ và Trung Cộng sau 1949). Việt Minh (cộng sản) có những âm mưu, thủ đoạn, dối trá, độc quyền. Việt Minh được huấn luyện kỹ càng về chiến thuật du kích, tuyên truyền, thủ tiêu ám sát đối lập… Việt Minh đã từ chối hợp tác với các tổ chức quốc gia tại miền Nam như Mặt Trận Quốc Gia Thống Nhất, cực lực chống đối các thành phần mà họ gọi là “TrosKit” tức đệ Tứ Quốc Tế như Nguyễn An Ninh,

• VM đã tuyên truyền, chống phá, bôi xấu chính phủ Trần Trọng Kim, cho đó là chính phủ “bù nhìn”, “tay sai của Nhật”. Thật ra cho đến khi Nhật chính thức đầu hàng, Nhật đã đồng ý trao trả quyền cai trị cả 3 miền cho chính phủ Trần Trọng Kim. Nước Việt Nam đã hoàn toàn thống nhất kể từ đó.
• VM chống phá vua Bảo Đại, tuyên truyền phỉ báng nhà vua. Vua Bảo Đại đã chứng tỏ được sự khôn ngoan để lui bước nếu cần thiết. Ông chủ trương “Dân Vi Quý” khi nước nhà được độc lập từ tay Nhật ngày 11/3/1945.
• Trung Hoa Dân Quốc đã giải tán tổ chức Việt Minh năm 1937 (xem ở trên). Do nhu cầu chiến lược chống Nhật, đồng minh (do Mỹ dẫn đầu) đồng ý yểm trợ Hồ Chí Minh mặc dù biết ông ta là cán bộ cộng sản quốc tế.

NẾU: Việt Minh có tinh thần yêu nước, đoàn kết thực sự, hợp tác với các thành phần không cộng sản, đặt quyền lợi đất nước lên trên hết, không áp đặt chủ nghĩa cộng sản, hợp tác với chính phủ Trần Trọng Kim thì Việt Nam đã được độc lập từ tháng 3 năm 1945 mà không cần có chiến tranh vì những lý do sau đây:

• Pháp đã thua tại Âu Châu, Nhật đã bại trận và đầu hàng vô điều kiện, vì thế không còn thế lực nào áp đặt nền đô  hộ lên Việt Nam
• Đồng Minh đã kế hoạch giải giới quân Nhật: Quân đội Trung Hoa phụ trách ở Bắc vĩ tuyến 16, quân đội Anh – Ấn ở phía nam.
• Nếu không sợ VM theo cộng sản, thì đồng minh – nhất là Mỹ – sẽ không đồng ý để cho Pháp trở lại đô hộ Việt Nam. Chính vì sợ VM sẽ áp đặt chủ nghĩa cộng sản tại Việt Nam, đồng minh buộc lòng để cho Pháp trở lại, và HCM không phải ký hiệp định sơ bộ cho phép Pháp đưa quân ra miền Bắc thay thế quân của Trung Hoa Dân Quốc.
• Các tổng thống Mỹ đã không trả lời thư của HCM cũng vì lý do ông Hồ là người cộng sản.

CÁCH MẠNG THÁNG 8 THÀNH CÔNG HAY CƯỚP CHÍNH QUYỀN VÀ HẬU QUẢ

Hiện nay, các hồ sơ mật đã được GIẢI MÃ. Những nhân vật trực tiếp trong biến cố năm 1945 đã tường thuật đầy đủ, chính quyền tiếp nối hiện nay là nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam đã chứng minh những sự thực hiển nhiên sau đây:

1. Đại Chiến Thế Giới thứ hai đã tạo ra cơ hội ngàn năm một thuở cho nhiều quốc gia được độc lập mà không cần phải có chiến tranh đổ máu. Đồng minh đã chủ trương: tái lập hòa bình, giải trừ thực dân, ngăn cản chiến tranh và hỗ trợ tái thiết. Các thế lực phát xít, đế quốc, thực dân đã bị suy tàn, đầu hàng và không còn sức mạnh. Chỉ còn lại chủ nghĩa cộng sản kéo dài gần 1 thế kỷ nay đang tàn lụi.
2. Hồ Chí Minh là một cán bộ cộng sản quốc tế đệ tam, là người yêu nước nhưng buộc phải theo con đường cộng sản và thực hiện chủ nghĩa cộng sản, đấu tranh giai cấp, chuyên chính vô sản, độc tài toàn trị, mưu mô xảo quyệt..
3. HCM được Đồng Minh yểm trợ qua tổ chức Việt Cách (Việt Nam Cách Mạng Đồng Minh Hội) nhằm chống phát xít Nhật và thực dân Pháp. Nhưng ông ta đã biến sự trợ giúp này thành trợ giúp tổ chức Việt Minh, một tổ chức cộng sản, qua những thủ thuật tuyên truyền, xảo trá… HCM đã liên lạc với Pháp để tiếp tục nắm quyền.
4. Việt Minh ban đầu là tổ chức của những người yêu nước vì độc lập thực sự cho dân tộc (1936) nhưng sau đó gần như được giải tán (1937). Năm 1941, HCM tái lập lại tổ chức này để làm công cụ của đảng CS Đông Dương. Rất  nhiều cán bộ VM đều phát xuất từ trường do Trung Hoa Quốc Dân Đảng đào tạo.
5. Với những kỹ thuật đấu tranh du kích được huấn luyện kỹ càng, phương thức phá  hoại, loại trừ đối phương, phương tiện do đồng minh hỗ trợ, Việt Minh đã áp lực buộc vua Bảo Đại và chính quyền Trần Trọng Kim – một chính quyền đạo đức, không mưu đồ gian trá, không muốn tranh chấp đổ máu – phải từ chức, Việt Minh đã dễ dàng đạt được mục tiêu mà không tốn một viên đạn hay một giọt máu.
6. Hậu quả của cái gọi là “cách mạng tháng 8” cho thấy bản chất thật sự của cuộc chính biến này, tình hình đất nước hiện nay đã chứng tỏ cho mọi người thấy kết quả vô cùng bi đát cho đất nước Việt Nam, khiến cho tháng 8-1945 trở thành những ngày tháng lịch sử không bao giờ có thể quên được.

TRẦN M. VŨ,

Tháng 8, 2021

(hiệu đính ngày 19/8/2022)

Tài liệu tham khảo:

• Việt Nam 1920-1945 (Cách mạng và phản cách mạng thời đô hộ thuộc đĩa): Ngô Văn, Chuông Rè, 2000.
• Tài liệu về cuộc chiến 1946-1954 “Ghi chép thực về đoàn cố vấn quân sự Trung Quốc viện trợ Việt Nam chống Pháp” – Truyền thông số 32-33, 2009.
• Công và Tội những sự thật lịch sử– Nguyễn Trân – Xuân Thu – 1992
• Gọng Kìm Lịch Sử – Bùi Diễm – Cơ Sở Phạm Quang Khai – 2000
• Một Cơn Gió Bụi (Hồi ký về một giai đoạn lịch sử đau thương): Trần Trọng Kim, NXB Sống, 2015
• Bên Giòng Lịch Sử Việt Nam (1940-1975): LM Cao Văn Luận, Tantu Research, 1983
• Hồ Chí Minh, Con Người và Huyền Thoại, Tập II 1925-1945: Chính Đạo (CĐ), Văn Hóa 1993
• Việt Nam Niên Biểu Nhân Vật Chí, gần 900 tác nhân lịch sử cận đại: Chính Đạo, Văn Hóa 1993
• Bảo Đại, Trần Trọng Kim và Đế Quốc Việt Nam (9/3/1945-30/8/1945): GS Phạm Cao Dương, Truyền Thống Việt 2017
• Thế giới Những sự kiện lịch sử thế kỷ XX (1901-1945): Nhà xuất bản Giáo Dục, 2003
• Việt Nam thế kỷ 20 Biên niên sử: Dương Kiền, Tiếng Quê Hương, 2005
• Đảng Cộng Sản  Việt Nam: Lịch sử và huyền thoại, tập I 1925-2005: Hà Nhân Văn, Tiếng Mẹ, 2007
• Những Biến Cố Lớn Trong 30 năm chiến tranh Việt Nam – GS Nguyễn Đình Tuyến – 1995.
• Hồi ký: Nguyễn Xuân Chữ – Nguyễn Hiến Lê – Nguyễn Tường Bách – Võ Nguyên Giáp (Điện  Biên Phủ) – Bảo Đại – Pierre Darcourt – Trần Đức Thảo (những lời trăng trối) – Bùi Tín – Trần Đĩnh –
• https://www.dkn.tv/van-hoa/chi-si-ho-hoc-lam-va-chuyen-chua-ke-ve-moi-giao-tinh-than-thiet-voi-tuong-gioi-thach-phan-boi-chau.html
• Lịch sủ Việt Nam Cận Đại (1927-1954), Hoàng Văn Đào.

NGOẠI NGỮ:

• The Struggle for Indochina 1940-1955: Ellen J. Hammer, Standord University, 1954, 1955 (1966)
• China & The Vietnam War 1950-1975 (Qiang Zhai) – The University of North Carolina Press – 2000
• Vietnam and China, 1938-1945, King C. Chen, Princeton Legacy Library, 1969

NHỮNG NHÂN CHỨNG KỂ LẠI:

– Bùi Tín, Following Ho Chi Minh – Hồi ký của một Đại Tá Miền Bắc, trang 1:

CÁCH MẠNG:

Vào buổi chiều ngày 17 tháng 8, 1945, vài ngày sau khi Nhật Hoàng ra lệnh cho quân đội của ông buông vũ khí, chấm dứt Chiến Tranh Thế Giới thứ 2, tôi đến nhà hát lớn (có kiến trúc của Pháp) tại trung tâm Hà Nội để tham dự một cuộc tập họp của các nhân viên của thành phố. Mục đích của họ là ủng hộ Ông Trần Trọng Kim, giữ thủ tướng của nội các do hoàng đế Bảo Đại thành lập ở Huế tiếp theo sau khi Nhật đào chánh, lật đổ chính quyền bảo hộ Pháp vào tháng 3 năm đó trên toàn cõi Đông Dương.

Bất ngờ vào lúc cuộc mít tinh đang diễn ra, một nhóm người mang súng cướp máy vi âm. Họ thông báo chấm dứt triều đại của hoàng đế Bảo Đại và thành lập một chế độ mới. Thật ra họ là cán bộ của tổ chức Việt Minh, một phong trào được Hồ Chí Minh thành lập năm 1941 nhằm tranh đấu giành độc lập cho Việt Nam từ Nhật và Pháp

“Ở Hà Nội, sáng ngày 17/8/1945, Tổng hội công chức của Chính phủ Trần Trọng Kim đã tổ chức một cuộc mít tinh đông tới hàng chục ngàn người tại Nhà hát lớn để bày tỏ ý chí bảo vệ tổ quốc. Cuộc mít tinh vừa bắt đầu thì một nữ thanh niên trí thức xưng tên là Nguyễn Khoa Diệu Hồng leo lên khán đài cướp micro, hô khẩu hiệu ‘Ủng hộ Việt Minh’ và một người khác trải một lá cờ đỏ sao vàng từ trên ban công xuống. Đám đông hô khẩu hiệu hưởng ứng. Từ đó cuộc mít tinh của Tổng hội công chức biến thành cuộc biểu tình của Việt Minh.” (Hoàng Sâm. “Cách Mạng Tháng 8 Năm 1945 Hay Một Cuộc Cướp Chính Quyền.” Nhật Báo Ba Sàm 20 Aug. 2015). 

“Ngày hôm đó, chúng tôi dán cờ đỏ sao vàng bằng giấy, giấu sẵn trong người, kéo tới quảng trường Nhà hát lớn để dự mít tinh từ sáng sớm. Khi người của chính quyền Trần Trọng Kim vừa chuẩn bị khai mạc, thì một người – sau này tôi biết đó là ông Trần Lâm, nguyên Giám đốc Đài Phát thanh – Truyền hình Việt Nam – đã lên được gác hai tung cờ đỏ sao vàng của ta lên.

“Lá cờ rất lớn, phấp phới bay trong gió, đẹp và oai hùng lắm. Cùng lúc đó, Việt Minh cũng giành micro từ tay người của phía chính quyền, chuyển nó cho hai phụ nữ đại diện của Mặt trận Việt Minh lên nói chuyện… Chúng tôi cũng lập tức rút cờ từ trong người ra hô vang: “Ủng hộ Việt Minh!”, “Mặt trận Việt Minh muôn năm!” 

– (Đoan Trang. “Cuộc Khởi Nghĩa Của Những Người Tay Không.” Tuần Việt Nam 18 Aug. 2009).

“Khởi nghĩa đã thành công ở Hà Nội một hai ngày rồi mà trên căn cứ địa Cụ Hồ vẫn chưa hay biết. Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp đóng đại bàn doanh ở đồn điền Nghiêm Xuân Yêm tại Cù Vân vẫn chấp hành ‘Quân lệnh số 1’ của Trung ương cho một cánh quân vây đánh đồn Nhật ở thị xã Thái Nguyên.”

– (Trần Đĩnh. Đèn Cù II. Westminster, CA: Người Việt, 2014).

Hay không bằng hên mà!