Written By
Võ Thái Hà tổng hợp
Anh Quốc: Chính trị gia gốc Ấn Độ Rishi Sunak trở thành thủ tướng
25/10/2022
Ông Rishi Sunak (P) yết kiến Vua Charles III ngày 25/10/2022 và chính thức trở thành thủ tướng Vương Quốc Anh. © Aaron Chown/Pool via REUTERS
Chính trị gia đảng Bảo Thủ Anh, ông Rishi Sunak, được bổ nhiệm làm thủ tướng hôm nay, 25/10/2022. Cựu bộ trưởng Tài chính 42 tuổi, ông chủ của khối tài sản gần một tỉ đô la, người gốc Ấn Độ, là thủ tướng da màu đầu tiên của Vương Quốc Anh và cũng là thủ tướng trẻ nhất trong lịch sử nước Anh hiện đại.
Tuy nhiên, tân thủ tướng Rishi Sunak không mấy được lòng dân: Chỉ có 38% người Anh hài lòng với việc cựu bộ trưởng Tài Chính trở thành thủ tướng, theo một thăm dò của YouGov từ ngày 21 đến 23/10. 62% cử tri mong muốn bầu cử Nghị Viện trước thời hạn ngay trong năm nay, theo một thăm dò khác của Ipsos, được AFP dẫn lại.
Tân thủ tướng Anh phải đối mặt cùng lúc với nội bộ đảng cầm quyền chia rẽ cao đô, và nhiều thách thức kinh tế to lớn. Thông tín viên Eméline Vin tường trình từ Luân Đôn :
‘‘Tình hình là phức tạp trong nội bộ đảng của tân thủ tướng cũng như trên bình diện quốc gia. Về mặt nội bộ, ngay cả khi một nửa số nghị sĩ đảng Bảo Thủ đã công khai ủng hộ thủ tướng kế nhiệm, ông Rishi Sunak đang đứng đầu một đảng trong tình trạng cực kỳ chia rẽ.
Đảng Bảo Thủ Anh hiện nay về cơ bản là một liên minh giữa các nhóm phái theo lập trường bảo thủ đang gặp khó khăn trong việc tìm được đồng thuận về… gần như mọi vấn đề. Bằng chứng cụ thể là thủ tướng tiền nhiệm Liz Truss đã lún sâu vào bế tắc ngay từ khi lên cầm quyền.
Trên bình diện quốc gia, chính trị gia Rishi Sunak là thủ tướng Anh thứ hai liên tiếp đã không giành được chiến thắng trước đó trong cuộc bầu cử Nghị Viện. Có nghĩa là ông Sunak chỉ là người được đưa lên ghế thủ tướng nhờ vào một thủ tục nội bộ của đảng. Ngày càng có nhiều người Anh kêu gọi tổ chức bầu cử lập pháp trước thời hạn.
Và trên hết, người kế nhiệm bà Liz Truss sẽ phải giải quyết hàng loạt vấn đề như sức mua sụt giảm, lãi suất gia tăng, dịch vụ công khủng hoảng, đình công liên tiếp nổ ra. Đối mặt với ‘‘những thách thức kinh tế khổng lồ’’, tân thủ tướng Rishi Sunak hứa hẹn sẽ ổn định và đoàn kết đất nước’’.
Xuất khẩu Trung Quốc sang Nga tăng hơn 20%, sang các nước khác chậm lại
Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong cuộc gặp tại Bắc Kinh, vào ngày 04/02/2022. (Ảnh: ALEXEI DRUZHININ / Sputnik / AFP qua Getty Images)
Trái ngược với xu hướng với các nước khác, xuất khẩu của Trung Quốc sang Nga tăng hơn 20% vào tháng 9. Việc hợp tác với Bắc Kinh ngày càng trở nên quan trọng đối với Moscow.
Xuất khẩu của Trung Quốc sang Nga, vốn đang bị trừng phạt, đã tăng với tốc độ hai con số trong tháng thứ ba liên tiếp vào tháng 9, chống lại xu hướng suy yếu của nhu cầu đối với hàng hóa Trung Quốc ở những nước khác trong bối cảnh chiến tranh Nga-Ukraine và suy thoái kinh tế toàn cầu.
Tính toán của Reuters dựa trên dữ liệu hải quan của Trung Quốc hôm thứ 2 cho thấy các chuyến hàng Trung Quốc đến Nga đã tăng 21,2% so với một năm trước đó tính theo đồng USD, thấp hơn so với mức tăng 26,5% trong tháng 8 nhưng cao hơn nhiều mức tăng trưởng xuất khẩu chung của Trung Quốc là 5,7%. Việc tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát nóng ở các nền kinh tế lớn đã làm suy yếu nhu cầu đối với hàng hóa Trung Quốc.
Các mặt hàng xuất khẩu hàng đầu sang Nga bao gồm điện thoại thông minh, bộ phát điện, máy xúc và container.
Nhập khẩu từ Nga tăng 55,2% so với mức tăng 59,3% trong tháng 8, một phần do nhập khẩu dầu tăng 22% trong 1 năm, dữ liệu hải quan cho thấy.
Nguồn cung dầu từ Nga đạt tổng cộng 7,46 triệu tấn, tương đương 1,82 triệu thùng / ngày, so với 1,96 triệu thùng / ngày trong tháng 8.
Khi các quốc gia phương Tây xa lánh Nga, hợp tác với Bắc Kinh ngày càng trở nên quan trọng đối với Moscow. Thương mại song phương đã tăng lên 136,09 tỷ USD giá trị trong chín tháng đầu năm, tăng 32,5%.
Bảo Nguyên
Trung Quốc : Tập Cận Bình và « tân binh đoàn » Chiết Giang
Bảy ủy viên Ban Thường Vụ Bộ Chính Trị đảng Cộng sản Trung Quốc, Bắc Kinh, Trung Quốc ngày 23/10/2022. AP – Ng Han Guan
Tân Hoa Xã ngày 24/10/2022 tiết lộ đích thân ông Tập Cận Bình can thiệp vào quy trình tuyển chọn thành phần Ban Chấp Hành Trung Ương Đảng Cộng Sản Trung Quốc. Danh sách 205 và hơn 170 người dự khuyết đã được công bố cách nay 2 hôm. Bộ Chính Trị đảng Cộng Sản Trung Quốc có 25 ủy viên và Ban Thường Vụ Bộ Chính Trị gồm 7 ủy viên, đứng đầu là ông Tập Cận Bình, tổng bí thư.
Thông tín viên Stéphane Lagarde cho biết thêm về những tiết lộ của báo chí chính thức Bắc Kinh :
« Việc chọn lựa những người thân tín với chủ tịch đã được khởi động từ cuối 2020, theo như tiết lộ của Tân Hoa Xã. Trên cương vị tổng bí thư Đảng, đích thân ông Tập Cận Bình đã chủ trì một nhóm làm việc có trách nhiệm điều tra các cán bộ Đảng. Ông cũng đưa ra những chỉ thị về thể thức và tiêu chuẩn tuyển chọn nhân sự. Đương nhiên một trong những tiêu chuẩn đó là sự trung thành với chủ tịch nước và xin trích ‘khả năng đương đầu với những biện pháp trừng phạt của phương Tây, và bảo vệ an ninh quốc gia’. Sau các cuộc điều tra về sự trong sạch của các ứng viên, 4 trong số 7 thành viên Ban Thường Vụ mới, cơ quan quyền lực cao nhất tại Trung Quốc, là những người trung thành với ông Tập Cận Bình. Một số đã từng trực tiếp làm việc với lãnh đạo Trung Quốc từ thời mà ông Tập còn là bí thư Tỉnh ủy Chiết Giang, một tỉnh phía đông giàu có.
Nhà chính trị học Cao Chí Khải (Gao Zhikai) phó giám đốc cơ quan tư vấn Trung Quốc CGC (China Globalization Center) giải thích : ở cương vị bí thư tỉnh ủy Chiết Giang, ông Tập đã nhân lên gấp đôi số lượng bộ phận quân đội của tỉnh. Ông đã can thiệp quản lý mọi khía cạnh trong đời sống chính trị, xã hội ở Chiết Giang. Qua đó ông đã thiết lập được nhiều quan hệ. Ông gặp gỡ các tỉnh trưởng, những người phụ trách công an các tỉnh, các lãnh đạo thành phố… và ông đã chú ý tới những người có năng lực từng cộng tác với ông. Đây hoàn toàn không có gì đáng ngạc nhiên ».
Một đội ngũ trung thành mà một số người đã gọi là « tân binh đoàn Chiết Giang » với nhân vật nổi bật nhất là Lý Cường, bí thư thành ủy Thượng Hải. Ông này không có kinh nghiệm trong chính quyền ở cấp trung ương. Trong 5 tháng, tân thủ tướng Trung Quốc, một người trung thành với ông Tập, sẽ chỉ là cái bóng của chủ tịch Trung Quốc ».
Đức đồng chủ trì hội nghị về tái thiết Ukraine
Việc lưỡng lự giao vũ khí cho Ukraine đã làm tổn hại đến hình ảnh quốc tế của Đức. Nhưng thủ tướng Olaf Scholz dường như đã đảo ngược quan điểm của nước này. Với mong muốn thể hiện rằng Đức, hiện là chủ tịch G7, vẫn đang đi đầu trên các mặt trận khác, nước ông sẽ đồng tổ chức một hội nghị quốc tế tại Berlin vào thứ Ba về phục hồi, tái thiết và hiện đại hóa Ukraine.
Ông Scholz và người sẽ cùng tổ chức với ông, chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen, đã hợp tác chặt chẽ với chính phủ Ukraine. Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal sẽ đích thân đến dự hội nghị thượng đỉnh. Ý tưởng tổng thể là hình thành một Kế hoạch Marshall cho Ukraine – một “nhiệm vụ mang tính thế hệ” phải bắt đầu ngay từ bây giờ, mặc dù chiến tranh vẫn tiếp diễn, theo lời ban tổ chức hội nghị.
Ông Shmyhal muốn dùng tài sản bị đóng băng của Nga, trị giá lên tới 500 tỷ USD, để tài trợ cho việc tái thiết Ukraine, được cho là sẽ tiêu tốn ít nhất 350 tỷ USD. Ông lập luận rằng một cơ chế như vậy sẽ có tác dụng răn đe những kẻ xâm lược tiềm tàng trong tương lai.
Thung lũng Silicon trở lại mặt đất sau một năm 2021 thành công rực rỡ
Alphabet và Microsoft sẽ khởi động một mùa thu nhập đáng lo ngại của ngành công nghệ khi họ đồng loạt công bố kết quả kinh doanh mới nhất vào thứ Ba. Các công ty công nghệ đã có một năm 2021 đáng nhớ khi covid buộc mọi người phải làm việc, mua sắm và giải trí trên các nền tảng trực tuyến. Nhưng năm nay khó khăn hơn. Lạm phát, chiến tranh và đứt gãy chuỗi cung ứng đã làm triển vọng kinh tế xấu đi. Đồng đô la mạnh cũng gây bất lợi cho các nhà xuất khẩu Mỹ. Hậu quả là cả Thung lũng Silicon đang đóng băng tuyển dụng và cắt giảm ngân sách.
Tuần trước, Snap đã làm thị trường gơn sóng khi công bố nhu cầu quảng cáo kỹ thuật số giảm trên mạng xã hội Snapchat. Alphabet, công ty mẹ của Google, cũng phụ thuộc nhiều vào quảng cáo, mặc dù hoạt động kinh doanh của họ cho đến nay tỏ ra bền bỉ hơn. Microsoft có mảng điện toán đám mây mạnh nhưng đang bị giảm doanh số bán máy PC. Cuối tuần này sẽ đến lượt Amazon, Apple và Meta công bố thu nhập. Đối với một số nhà đầu tư, có cảm giác như thể Halloween năm nay đến sớm.
Cuộc đua Thượng viên của Pennsylvania bước vào vòng tranh luận
John Fetterman và Mehmet Oz, hai ứng viên của Đảng Dân chủ và Cộng hòa cho ghế Thượng viện của Pennsylvania, sẽ có cuộc tranh luận tay đôi duy nhất vào thứ Ba. Quay lại thời điểm đang bị tụt hạng thăm dò, ông Oz – người cảm thấy thoải mái trước ống kính sau nhiều năm hoạt động trên truyền hình – đã yêu cầu năm cuộc tranh luận. Nhưng ông Fetterman chỉ đồng ý tham gia một, và chỉ sau khi bỏ phiếu sớm đã bắt đầu từ lâu.
Ông Fetterman chưa bao giờ là một nhà tranh luận đáng gờm, nhưng các cử tri sẽ để ý từng cử chỉ của ông vào tối nay. Ông bị đột quỵ hồi tháng 5 và mặc dù bác sĩ nói ông “đang hồi phục tốt” và có thể “làm tốt nhiệm vụ ở cơ quan nhà nước,” ông vẫn bị “các triệu chứng rối loạn xử lý thính giác,” khiến ông phải sử dụng phụ đề trong cuộc tranh luận tối nay. Vị trí dẫn đầu của ông Fetterman từ đầu mùa thu giờ đã biến mất khi hai ứng viên có tỉ lệ ủng hộ gần ngang nhau. Và kết quả của cuộc đua này rất quan trọng – nó có thể quyết định đảng nào kiểm soát Thượng viện Mỹ.
Chính phủ mới của Ý có những kế hoạch gì?
Tân thủ tướng Ý Giorgia Meloni sẽ công bố chương trình nghị sự của chính phủ bà tại quốc hội vào thứ Ba, trong bối cảnh một trong những đối tác liên minh của bà liên tục phàn nàn. Sau nhiều tuần đàm phán, lãnh đạo đảng Forza Italia Silvio Berlusconi, người đang bị xét xử vì cáo buộc hối lộ nhân chứng, đã bị từ chối ghế bộ trưởng tư pháp. Giorgio Mulé, một nhân vật hàng đầu trong đảng của ông Berlusconi, cho biết quyết định của bà Meloni “gây thất vọng.”
Nội các của bà Meloni, được bà nêu tên hôm thứ Bảy tuần rồi, phản ánh các quan điểm bảo thủ của đảng Anh em nước Ý của bà. Ví dụ, bộ trưởng về cơ hội bình đẳng Eugenia Maria Roccella cũng sẽ kiêm luôn trách nhiệm thúc đẩy tỷ lệ sinh của Ý. Thủ tướng mới có quan điểm đối ngoại ủng hộ NATO, mặc dù vẫn còn phải xem liên minh theo đường hướng dân tộc chủ nghĩa của bà sẽ cư xử thế nào với EU. Ngoài ra là việc chính sách tài chính xã hội của chính phủ mới sẽ “hữu khuynh” đến đâu.
Chứng khoán Trung Quốc lao dốc sau khi Chủ tịch Tập Cận Bình củng cố quyền lực của ông tại đại hội Đảng Cộng sản Trung Quốc cuối tuần qua. Chỉ số Hang Seng China Enterprises tại Hồng Kông giảm hơn 7%. Trước đó, Trung Quốc đã công bố dữ liệu kinh tế quý ba trễ thời hạn, với GDP chỉ tăng 3,9% trong 12 tháng qua, thấp hơn nhiều so với mục tiêu tăng trưởng của ĐCSTQ.
Yangtze Memory Technologies Co, một công ty chip Trung Quốc được coi là con cưng của Bắc Kinh, đã yêu cầu tất cả nhân viên người Mỹ của họ nghỉ việc để không vi phạm các quy định kiểm soát xuất khẩu chip mới của tổng thống Mỹ Joe Biden. Nằm trong gói này là quy định yêu cầu công dân Mỹ phải được nhà nước cho phép để tham gia hỗ trợ các doanh nghiệp nước ngoài sản xuất chip. Simon Yang, Giám đốc điều hành của YMTC, đã từ chức hồi cuối tháng 9 khi căng thẳng thương mại Trung-Mỹ gia tăng.
Politico: Mỹ sắp ban hành cảnh báo về các mối đe dọa bầu cử
25/10/2022
Một bảng chỉ dẫn bỏ phiếu bằng bốn thứ tiếng Anh, Tây Ban Nga, Tagalog và Việt Nam tại California.
Chính phủ liên bang Hoa Kỳ tuần này dự kiến sẽ đưa ra cảnh báo về các mối đe dọa nhắm vào hoạt động bầu cử tại Mỹ trước cuộc bầu cử quốc hội ngày 8/11, tờ Politico ngày 24/10 loan tin.
Bản tin tình báo nội bộ sẽ trình bày chi tiết cụ thể về các mối đe dọa mạng từ Trung Quốc và Nga, cũng như các mối đe dọa tiềm ẩn đối với các quan chức bầu cử trên toàn quốc, theo tường thuật của Politico, dẫn lời hai người quen thuộc với vấn đề.
Đảng Cộng hòa đang đặt mục tiêu giành lại quyền kiểm soát Thượng viện và Hạ viện từ đảng Dân chủ của ông Biden trong cuộc bầu cử giữa kỳ sắp tới.
Đại diện của Cơ quan An ninh mạng và Cơ sở hạ tầng (CISA) không hồi đáp ngay yêu cầu bình luận.
Hai quan chức cấp cao của Mỹ nói với Reuters vào tuần trước rằng đang xuất hiện các chiến dịch làm sai lệch thông tin và các mối đe dọa trong nước đối với nhân viên bầu cử và đây là những điều ngày càng đáng lo ngại hơn.
Nga và Iran, bị cáo buộc can thiệp vào các cuộc bầu cử trước đây của Mỹ bằng cách sử dụng các chiến dịch thông tin sai lệch, đang vướng vào các cuộc khủng hoảng của chính họ – cuộc xâm lược của Nga ở Ukraine và các cuộc biểu tình lớn ở Iran. Mỹ chưa phát hiện Nga và Iran nhắm mục tiêu vào cuộc bầu cử lần này, theo bộ phận an ninh mạng của Mỹ và các quan chức thực thi pháp luật.
Tính trung thực trong bầu cử là một vấn đề gây tranh cãi ở Hoa Kỳ, đặc biệt là sau cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. Cựu Tổng thống Đảng Cộng hòa Donald Trump tiếp tục tuyên bố sai sự thật rằng cuộc bầu cử 2020 đã bị Tổng thống Dân chủ Joe Biden đánh cắp khỏi tay ông thông qua gian lận bỏ phiếu.
Kể từ năm 2020, đã có rất nhiều vụ việc được báo cáo về việc các nhân viên phòng phiếu bị đe dọa, quấy rối hoặc hành hung bởi những người ủng hộ ông Trump. Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy đa số cử tri Đảng Cộng hòa tin rằng Trump đã thắng trong cuộc bầu cử đó.
Tập Cận Bình đăng quang, thị trường hoảng sợ
Chứng khoán Trung Quốc xuống mức thấp nhất từ sau cuộc khủng hoảng 2008
Hiếu Chân
24 tháng 10, 2022
Tổng Bí thư Tập Cận Bình dẵn đầu Ban Thường vụ Bộ Chính trị ĐCSTQ ra mắt báo chí hôm qua 23 tháng Mười 2022 tại Bắc Kinh. Ảnh Kevin Frayer/Getty Images
Một ngày sau khi ông Tập Cận Bình đăng quang “hoàng đế” và lấp đầy cơ quan lãnh đạo quyền lực nhất đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) bằng những đàn em trung thành nhất của mình, đồng nhân dân tệ và chứng khoán Trung Quốc giao dịch tại Hong Kong đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.
Đại hội lần thứ 20 ĐCSTQ kết thúc hôm qua 23 tháng Mười 2022. Qua hôm sau, Ban Chấp hành trung ương gồm 205 ủy viên chính thức 171 ủy viên dự khuyết đã bầu ra Bộ Chính trị gồm 24 ủy viên và Ban Thường vụ Bộ Chính trị 7 ủy viên, trong đó ông Tập được bầu làm Tổng Bí thư ĐCSTQ nhiệm kỳ thứ ba, phá vỡ mọi tiền lệ.
Đáng chú ý là bốn ủy viên mới của Ban Thường vụ Bộ Chính trị (Lý Cường, nhân vật số 2, Thái Kỳ – số 5, Đinh Tiết Tường – số 6 và Lý Hi – số 7), bên cạnh hai ủy viên cũ Triệu Lạc Tế -số 3 và Vương Hỗ Ninh – số 4, đều là những tay chân thân tín của Tập từ khi ông ta còn làm lãnh đạo tỉnh Chiết Giang hơn hai mươi năm về trước. Bộ sậu lãnh đạo mới, toàn những người thăng tiến từ công tác trong ĐCSTQ, chưa từng đảm nhiệm việc quản lý nhà nước, quản lý kinh tế mà nổi lên nhờ lòng trung thành với lãnh tụ, đã gây lo ngại rằng rồi đây sẽ không ai trong giới chóp bu sẽ có ý kiến khác với ông Tập hoặc can ngăn những ý tưởng rồ dại và hoang tưởng của ông ta.
Theo Bloomberg, các nhà kinh doanh lo sợ hành động thâu tóm quyền hành tuyệt đối của Tập đã có phản ứng bất lợi. Kết thúc phiên đầu tuần ngày thứ Hai 24 tháng Mười, chỉ số chứng khoán Hang Seng HSCEI của Hong Kong – thể hiện giao dịch cổ phiếu của các tập đoàn Trung Quốc – giảm 7.3%, mức giảm mạnh nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Đồng renminbi (NDT) giảm 0.5%, xuống mức 7.4 NDT ăn 1 đô la Mỹ. Đà bán tháo cổ phiếu và đồng tiền Trung Quốc dự báo sẽ tiếp tục trong nhiều ngày tới cho đến khi các nhà đầu tư và kinh doanh tài chính trấn tĩnh lại.
Chia tay quá khứ cải cách
Cuối đại hội, sau khi diễn vở kịch quyền lực cho công an áp giải người tiền nhiệm của mình là cựu Tổng Bí thư, cựu Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào ra khỏi phòng họp, khiến ngay cả các chuyên gia Trung Quốc dày dạn kinh nghiệm cũng phải giật mình, ông Tập Cận Bình đã tươi cười đưa ra một triển vọng lạc quan cho những năm sắp tới khi giới thiệu bộ máy lãnh đạo chóp bu của nhiệm kỳ mới.
____________
Trong bài phát biểu bế mạc đại hội, ông Tập thề sẽ mở rộng hơn nữa nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và duy trì kết nối với phần còn lại của thế giới. “Các nguyên tắc cơ bản mạnh mẽ của nền kinh tế sẽ không thay đổi. Và nó sẽ vẫn trên quỹ đạo tích cực trong thời gian dài,” ông Tập nói.
____________
Nhưng ưu tiên mà ông Tập dành cho lòng trung thành trong việc lựa chọn bộ máy lãnh đạo thể hiện một sự thay đổi lớn ở Trung Quốc. Trước kia, từ thời Đặng Tiểu Bình đến Hồ Cẩm Đào, ĐCSTQ coi trọng cơ chế lãnh đạo tập thể, tách bạch chức năng giữa đảng và nhà nước sau thời kỳ cai trị hỗn loạn của Mao Trạch Đông. Sự thay đổi về chính trị đó đã tạo tiền đề cho những cải cách thân thiện với thị trường, thúc đẩy sự trỗi dậy nhanh chóng của Trung Quốc trong bốn thập niên qua.
Bây giờ thì ông Tập Cận Bình đảo ngược tất cả. Bằng hành động xốc nách Hồ Cẩm Đào ra khỏi nghị trường trước máy quay của các hãng thông tấn quốc tế, ông Tập dường như muốn tuyên bố một sự đoạn tuyệt dứt khoát với quá khứ cải cách để quay lại với chế độ “hoàng đế” độc tôn – sự cai trị của một người – như thời Mao Trạch Đông.
Giới quan sát để ý, hôm Chủ Nhật, ông Tập cam kết tự do hóa kinh tế hơn nữa, nhưng trong báo cáo chính trị trước đại hội chỉ một tuần trước đây, ông ta nhấn mạnh nhu cầu “tiết kiệm” và kêu gọi “cân bằng giữa phát triển với an ninh”, hàm ý Trung Quốc sẽ coi trọng an ninh hơn kinh tế, đề cao ý thức hệ hơn phát triển, có thể hy sinh tăng trưởng kinh tế để tự cung cấp công nghệ tiên tiến và gia tăng sức mạnh quốc phòng.
Không hy vọng cải thiện
Ngay trong nhiệm kỳ vừa qua, ông Tập đã bắt đầu chèn ép khu vực kinh tế tư nhân, nhân danh chiến dịch “thịnh vượng chung”, duy trì chính sách “không COVID” khắc nghiệt, trái với mọi quốc gia khác, và tập trung vào an ninh dù không bị ai đe dọa. Những chính sách như vậy đã kéo kinh tế Trung Quốc chậm lại đáng kể, tăng trưởng GDP của Trung Quốc năm nay sẽ không quá 3%/năm, theo dự báo của các nhà kinh tế, thấp nhất từ khi mở cửa năm 1978 và có thể thấp hơn cả kinh tế Hoa Kỳ.
Hiện có nhiều đồn đoán rằng Tập sẽ ban hành thuế tài sản và thuế thừa kế đối với những người giàu có như một phần trong chiến dịch “thịnh vượng chung” của ông, thúc đẩy dòng tiền chảy ra ngoài và tiêu hao tài năng vào thời điểm cuộc chạy đua công nghệ chiến lược với Mỹ đang nóng lên. Chính quyền Biden trong tháng này đã áp đặt các biện pháp hạn chế vi mạch bán dẫn đối với Trung Quốc và sắp đưa ra các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới có thể hạn chế khả năng tiếp cận của Bắc Kinh với một số công nghệ điện toán mới nhất.
Những sự kiện như vậy khiến giới đầu tư hết sức quan tâm. Các thị trường vốn của Trung Quốc nằm trong số những thị trường hoạt động tồi tệ nhất trên toàn cầu trong năm nay, với chỉ số chứng khoán Trung Quốc CSI 300 đang ở mức thấp nhất trong hơn hai năm.
Trước đại hội ĐCSTQ, các nhà ngân hàng Wall Street đã hy vọng ông Tập sẽ mở ra một môi trường đầu tư lành mạnh hơn, thực hiện các bước mạnh mẽ hơn để hỗ trợ nền kinh tế và đưa ra định hướng chính sách rõ ràng. Nhưng ông Tập đã không hứa hẹn một sự thay đổi như vậy. Hy vọng vực dậy ngay lập tức một nền kinh tế đang bị thách thức bởi nợ nần chồng chất và tăng trưởng dân số chậm lại đang càng ngày càng trở nên xa vời.
Hai ông Lý
Một sự thay đổi có thể lưu ý là ông Tập đã thay Thủ tướng Lý Khắc Cường hiện nay bằng ông Lý Cường – hiện là Bí thư Thành ủy Thượng Hải, một cộng sự thân tín của ông Tập. Trong khi Tổng Bí thư, Chủ tịch nước là người điều hành chung thì Thủ tướng là người có vai trò quyết định về chính sách kinh tế, khoa học công nghệ.
Đầu năm nay, trước tình trạng kinh tế trì trệ do các biện pháp chống COVID cực đoan của ông Tập, ông Lý Khắc Cường đã tổ chức một hội nghị video hiếm hoi với hàng ngàn cán bộ để cảnh báo về một cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng và thúc giục họ giữ cho nền kinh tế phát triển. Cảnh báo đó của ông Lý trái với chỉ đạo của ông Tập là ưu tiên hàng đầu cho chính sách “không COVID” và đó có thể là một trong những sự va chạm giữa hai nhà lãnh đạo Trung Quốc, khiến ông Lý phải ra khỏi Ban Thường vụ Bộ Chính trị và mất chức Thủ tướng vào tháng Ba năm tới dù chưa tới tuổi phải nghỉ hưu.
Lý Cường, người sẽ lên thay Thủ tướng Lý Khắc Cường, mặc dù có tiếng là người thân thiện với doanh nghiệp khi đảm nhiệm những vị trí lãnh đạo các tỉnh công nghiệp miền duyên hải Trung Quốc, nhưng việc phong tỏa thành phố Thượng Hải trong hai tháng của ông ta vào đầu năm nay đã làm gián đoạn các hoạt động kinh tế, tài chính, làm bùng phát nỗi bất bình trong xã hội khi người dân phải vật lộn để tìm thực phẩm và thuốc men. Sự đề bạt ông Lý Cường ám chỉ doanh nghiệp và nền kinh tế Trung Quốc phải vận hành theo ý muốn chủ quan của ông Tập chứ không phải ngược lại.
Và đó là điều làm cho các nhà đầu tư lo sợ.