17/11/222 – Reuters
Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Joe Biden, tại Bali, Indonesia, ngày 14/11/2022.
Các nhà lãnh đạo của nhóm 20 quốc gia giàu có nhất thế giới G-20 vừa kết thúc hội nghị thượng đỉnh hai ngày tại đảo Bali của Indonesia hôm 16/11, lên án Nga xâm lăng Ukraine “bằng những lời lẽ mạnh mẽ nhất”, trong số những điểm nổi bật khác, theo Reuters.
Dưới đây là những điểm chính rút ra từ hội nghị:
Lên án Nga xâm lược Ukraine
Hội nghị các bộ trưởng G-20 hồi đầu năm đã kết thúc mà không có tuyên bố chung do Nga phản đối việc đề cập đến cuộc chiến ở Ukraine. Tuần này, các nhà lãnh đạo đã thông qua một tuyên bố lên án hành động xâm lược của Nga ở Ukraine “bằng những từ ngữ mạnh mẽ nhất” và yêu cầu nước này rút quân vô điều kiện. Họ cũng nhận ra rằng trong khi hầu hết các thành viên lên án cuộc chiến ở Ukraine, vẫn “có những quan điểm khác và đánh giá khác về tình hình và các lệnh trừng phạt”.
Những người tham gia cho biết tuyên bố đã được nhất trí thông qua. Chủ nhà của hội nghị thượng đỉnh, Tổng thống Indonesia Joko Widodo, cho biết tất cả đã thể hiện “sự linh hoạt”.
“Hầu hết các thành viên lên án mạnh mẽ cuộc chiến ở Ukraine và nhấn mạnh rằng nó đang gây ra sự đau khổ to lớn cho con người và làm trầm trọng thêm những bất ổn hiện có trong nền kinh tế toàn cầu – kìm hãm tăng trưởng, gia tăng lạm phát, phá vỡ chuỗi cung ứng, làm gia tăng tình trạng mất an ninh lương thực và năng lượng, đồng thời làm tăng rủi ro ổn định tài chính”, tuyên bố của các nhà lãnh đạo cho biết.
Họ cũng lên án bất kỳ mối đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân nào, một sự khiển trách ngầm đối với Nga.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, người dẫn đầu phái đoàn Nga tham dự hội nghị thượng đỉnh khi Tổng thống Vladimir Putin vắng mặt, đã lên án việc “chính trị hóa” cuộc họp này.
Quan hệ Mỹ-Trung có nền tảng tốt hơn
Trước hội nghị thượng đỉnh là cuộc gặp song phương giữa Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình, cuộc gặp trực tiếp lần đầu tiên kể từ khi ông Biden trở thành tổng thống.
Mặc dù có ít kết quả hữu hình, nhưng nhìn chung đây là một cuộc gặp tích cực sau khi quan hệ giữa hai siêu cường giảm xuống gần mức thấp lịch sử hồi đầu năm.
Cả hai bên cho biết trong khi cuộc họp kéo dài ba giờ đặt ra những khác biệt lớn, đặc biệt là về Đài Loan, các hạn chế thương mại và chuyển giao công nghệ, hai bên đã đồng ý giữ liên lạc cởi mở và tránh đối đầu.
Có lẽ kết quả cụ thể nhất là việc Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken hiện có kế hoạch thăm Trung Quốc vào đầu năm tới, chuyến thăm cấp cao nhất của Hoa Kỳ tới Trung Quốc trong hơn bốn năm.
Tập trung vào kinh tế toàn cầu
Các nền kinh tế G-20 đồng ý trong tuyên bố rằng cần từng bước tăng lãi suất một cách thận trọng để tránh tác động lan tỏa và cảnh báo về “sự biến động gia tăng” trong các động thái tiền tệ, một sự thay đổi lớn so với năm ngoái khi ấy chỉ tập trung vào việc khắc phục những hậu quả của đại dịch COVID-19.
Liên quan đến hiệu ứng lan tỏa là một sự đồng thuận trước những lo ngại của các nền kinh tế mới nổi về khả năng dòng vốn khổng lồ chảy ra ngoài nếu Mỹ tiếp tục tăng lãi suất mạnh.
Với cuộc chiến ở Ukraine đang diễn ra, cũng như các gói chi tiêu khổng lồ trong thời kỳ đại dịch bị đổ lỗi là nguyên nhân thúc đẩy lạm phát tăng cao, các nước G-20 cho biết các biện pháp kích thích kinh tế tiếp theo nên là “tạm thời và có mục tiêu”.
Về nợ, nhóm bày tỏ quan ngại về tình hình “xấu đi” của một số quốc gia có thu nhập trung bình và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tất cả các chủ nợ cùng chia sẻ gánh nặng.
An ninh lương thực
Các nhà lãnh đạo hứa sẽ phối hợp hành động để giải quyết các thách thức về an ninh lương thực và hoan nghênh sáng kiến về ngũ cốc ở Biển Đen, nhưng các nhóm xã hội dân sự chỉ trích điều mà họ cho là thiếu các biện pháp cụ thể để giải quyết nạn đói.
Ông Friederike Roder thuộc nhóm Global Citizen cho biết: “G-20 chỉ đơn thuần là lặp lại các cam kết cũ từ những năm trước hoặc ghi nhận sự phát triển ở những nơi khác, thay vì tự mình đảm nhận vai trò lãnh đạo”. Ông nói: “50 triệu người đang đứng trước bờ vực của nạn đói khi chúng ta đang bàn chuyện. Không còn thời gian để G-20 đưa ra lời kêu gọi hành động – mà chính họ mới là những người phải hành động”.
Biến đổi khí hậu
Các nhà lãnh đạo G-20 nhất trí theo đuổi nỗ lực hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức 1,5 độ C – khẳng định họ sát cánh với mục tiêu nhiệt độ từ Thỏa thuận Paris 2015 về biến đổi khí hậu.
Điều đó có thể thúc đẩy các cuộc đàm phán tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP27 của Liên Hợp Quốc ở Ai Cập, nơi một số nhà đàm phán lo ngại G-20 sẽ không ủng hộ mục tiêu 1,5 độ C – có khả năng cản trở một thỏa thuận giữa gần 200 quốc gia tại các cuộc đàm phán của Liên Hợp Quốc.
Bên lề hội nghị thượng đỉnh, Hoa Kỳ, Nhật Bản và các đối tác cho biết họ sẽ huy động 20 tỷ đôla tài chính công và tư để giúp Indonesia đóng cửa các nhà máy điện than và đưa thời hạn phát thải cao nhất của ngành này còn 7 năm đến năm 2030.
Ông Biden và ông Tập đồng ý nối lại hợp tác về biến đổi khí hậu.
Ngoại giao của Trung Quốc
Chỉ trong chuyến thăm nước ngoài thứ hai kể từ khi bắt đầu đại dịch COVID-19, ông Tập tổ chức các cuộc gặp song phương với nhiều đồng minh của Hoa Kỳ, thể hiện thiện chí hàn gắn quan hệ với những người chỉ trích.
Bên cạnh cuộc gặp với ông Biden, ông Tập đã hội đàm với Thủ tướng Australia Anthony Albanese, Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol, Thủ tướng Canada Justin Trudeau và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron.
Phố Downing cho biết cuộc gặp với Thủ tướng Anh Rishi Sunak đã bị hủy do vướng lịch trình. Ông Tập sẽ gặp Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida vào cuối tuần này.
Ông Shi Yinhong, giáo sư quan hệ quốc tế thuộc Đại học Nhân dân Bắc Kinh, nói về các cuộc gặp của ông Tập tại cuộc họp: “Đây chưa phải mang tính quyết định nhưng là một bước quan trọng để cố gắng giảm bớt những bất đồng”.
