Lê Tây Sơn – 10/01/2023
Montecito chìm trong biển nước (ảnh: Mel Melcon / Los Angeles Times via Getty Images)
Dòng sông khí quyển (atmospheric river) mạnh nhất vẫn vùi dập California với lũ lụt gây thiệt hại nặng tại một số nơi. Đợt gió mạnh và mưa xối xả mới nhất ập đến California những ngày gần đây đã gây ra thiệt hại đáng kể dọc theo bờ biển miền Trung của tiểu bang vào ngày thứ Hai, 9 Tháng Một. Lở bùn, đường bị sập và lũ lụt khiến nhiều người dân mắc kẹt trong xe cộ và nhà cửa.
Cảnh báo tại Sausalito khi bão quét qua San Francisco Bay Area những ngày thượng tuần Tháng Một 2023 (ảnh: Justin Sullivan/Getty Images)
Lũ quét khiến các cư dân ở Montecito và một số khu vực thuộc Quận hạt Santa Barbara phải sơ tán vào đúng ngày dịp kỷ niệm năm năm trận lở đất giết chết 23 người ở khu vực cao cấp, nơi sinh sống của nhiều người nổi tiếng như Hoàng tử Harry và vợ Meghan Markle. Đây cũng là nơi xảy ra trận lở đất năm 2018 phát xuất từ một khu vực bị thiêu rụi bởi một đám cháy rừng lớn.
Dự kiến lũ sẽ tiếp tục kéo dài sang thứ Ba, 10 Tháng Một. Tình hình thời tiết có thể xấu hơn khiến chính quyền địa phương phải ra cảnh báo sơ tán và đóng cửa các đường cao tốc chính từ bán đảo Monterey đến Santa Barbara. Trên khắp Quận hạt Santa Cruz vào sáng thứ Hai, điện thoại của cư dân nhận được các cảnh báo khẩn cấp về lũ quét với khuyến cáo mọi người không ra khỏi nhà trừ khi cấp thiết. Nước dâng cao, lở đất và cây đổ khiến việc đi lại ngoài đường rất nguy hiểm và tìm nơi trú ẩn cũng rất khó khăn.
Ở Watsonville, đường bị đóng buộc những ai còn ngoài đường phải đi đường vòng dài qua các cánh đồng nông trại để đến nơi an toàn. Cơ quan Thời tiết Quốc gia (National Weather Service-NWS) cảnh báo lũ quét đe dọa tính mạng ở Montecito và xung quanh Santa Barbara sau khi dòng lũ nhấn chìm các con đường và gây ra lở đất nghiêm trọng. Khoảng nửa foot mưa đã đổ xuống Santa Barbara vào tối thứ Hai và gần 13 inch tại San Marcos Pass ở vùng núi phía Đông Bắc – The Washington Post cho biết.
Tổng thống Joe Biden đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp cho California vào thứ Hai theo yêu cầu của Thống đốc Gavin Newsom, dọn đường cho sự hỗ trợ từ Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Liên bang (Federal Emergency Management Agency) sau khi những cơn bão đã giết chết 12 người trong 10 ngày (nhiều hơn số dân thường thiệt mạng do cháy rừng trong hai năm qua).
Hơn 106,000 khách hàng đã bị mất điện vào chiều thứ Hai ở Bắc và Trung California, dù đã giảm so với hơn nửa triệu người vào Chủ nhật sau khi những cơn gió dữ dội làm đổ cây cối từ Bay Area đến Thung lũng Sacramento (Sacramento Valley) làm ít nhất hai người chết.
Windsor, San Francisco Bay Area ngày 9 Tháng Một 2023 (ảnh: Justin Sullivan/Getty Images)
Theo NWS, mưa xối xả đến 3 inch chỉ trong vòng vài giờ sáng thứ Hai và thêm vài inch nữa vào buổi chiều kèm lũ quét đã ảnh hưởng lớn đến vùng duyên hải miền Trung từ Paso Robles đến Oxnard. Các cơ quan dịch vụ công ích đang sửa chữa thiệt hại cơ sở hạ tầng điện nhưng gió giật tiếp tục gây làm đổ cây cối, cột điện và thổi bay mái nhà của một công trình ở Hạt San Luis Obispo.
Dù nắng bắt đầu xuất hiện ở Bay Area vào đầu giờ chiều thứ Hai, nhưng giông bão vẫn tiếp tục gây mưa lớn, gió mạnh và lũ quét. NWS mô tả đây là cơn bão mới nhất trong một loạt các “dòng sông khí quyển” tấn công California và dự đoán cường độ sẽ đạt đỉnh vào thứ Ba.
Dòng sông khí quyển là một dải ẩm nhiệt đới sâu có khả năng vận chuyển một lượng hơi nước khổng lồ từ vùng nhiệt đới và gây ra lượng mưa cực lớn, gió lớn và lũ lụt. Scott Safechuck, phát ngôn viên của Sở Cứu hỏa Santa Barbara, cho biết lệnh sơ tán ngày thứ Hai là lệnh sơ tán đầu tiên toàn bộ thị trấn khi lượng mưa dự kiến lên tới 10 inch.
Lũ lụt ở Santa Cruz khiến dòng sông San Lorenzo dâng cao khiến người dân phải sơ tán. Những người bị mắc kẹt trong nhà được giải cứu bằng phương tiện cá nhân dọc theo con sông ở Felton. Có một con đường bị sập ở Aptos và một hố tử thần nuốt chửng một con đường ở vùng núi Santa Cruz.
Santa Rosa, San Francisco Bay Area ngày 9 Tháng Một 2023 (ảnh: Justin Sullivan/Getty Images)
Giám đốc Bộ Tài nguyên Nước California Karla Nemeth nói với các phóng viên: “Mối đe dọa lũ lụt hiện nay là một tín hiệu khí hậu xấu nữa cho California. Hết khẩn cấp hạn hán và cháy rừng đến khẩn cấp bão lũ!”.
Các cư dân Wilton ở Quận hạt Sacramento phải di tản sau khi ban quản lý tình trạng khẩn cấp lo ngại sông Cosumnes sắp tràn qua các con đường chính khiến việc di chuyển sẽ khó khăn. Trong hơn 106,000 vụ mất điện ở California, đa số sống ở Sacramento và Monterey. Carly Gomez, một nhà khí tượng học tại ABC10 ở Sacramento viết trên Twitter: “Chưa bao giờ trong đời với tư cách là một người dân California, tôi gặp cơn bão tàn phá như thế”.
Trong khi sức nặng của cơn bão tập trung vào Bắc và Trung California, Nam California cũng chịu ảnh hưởng đáng kể. Cơ quan Dịch vụ thời tiết ở Los Angeles dự báo lượng mưa từ 2 đến 4 inch tại các bờ biển, thung lũng, và từ 4 đến 8 inch ở vùng núi và chân đồi. Cơ quan lưu ý: “Trận mưa mới cộng và trận mưa tuần trước sẽ tạo ra phản ứng tràn bờ trên các con sông lớn của khu vực. Nhiều con suối nhỏ hơn cũng đầy hoặc tràn bờ”.
Một cây xăng ở San Francisco Bay Area sau một trận bão ngày 5 Tháng Một 2023 (ảnh: Li Jianguo/Xinhua via Getty Images)
Tại San Diego, NWS đã cảnh báo nguy cơ lũ lụt tại Quận Cam, Inland Empire và vùng núi San Bernardino/Riverside County; cảnh báo khả năng có giông bão vào thứ Ba, khi lượng mưa dự đoán sẽ lớn nhất và lan rộng nhất. Trong khi các vùng đất thấp của California phải đối mặt với mưa lớn và lũ lụt, lượng tuyết được dự báo sẽ gây ảnh hưởng xấu cho giao thông ở địa hình cao của Sierra Nevada. Những gì bắt đầu như một bông hoa giấy và quả cầu tuyết nhỏ vào tối Chủ nhật đã biến thành cơn bão mùa đông vào lúc sắp sang ngày thứ Hai trên Đường Donner Pass ở Sierra Nevada.
Đường sá xuống cấp nhanh chóng với những con đường chính như Donner Pass trở nên nguy hiểm. Xa lộ Liên tiểu bang 80 đi về phía Tây đã bị đóng cửa tại Truckee. Các phương tiện đi lại ở phía Tây Nyack phải dùng bánh xe có dây xích và có hệ dẫn động bốn bánh. Giao thông đã bị tạm dừng và lệnh đóng cửa hoàn toàn được công bố trước khi cơn bão mùa đông tấn công Sierra Nevada.
Đối với khu vực Lake Tahoe rộng lớn hơn, dự kiến tuyết sẽ dày từ 2 đến 5 foot cho đến tối thứ Ba ở độ cao 7,000 foot, nhưng có thể lên tới 6 foot ở độ cao 8,000 foot. Dự kiến sẽ có gió từ 45 đến 60 dặm/giờ, đặc biệt vào đầu cơn bão và một số cơn gió mạnh hơn 100 dặm/giờ có thể xuất hiện trên đỉnh Sierra Ridge.
Scotts Valley ngày 9 Tháng Một 2023 (ảnh: Neal Waters/Anadolu Agency via Getty Images)
Ban đầu, tuyết rơi ở cả độ cao 5,000 feet, nhưng không khí ấm áp được dòng sông khí quyển đưa vào sẽ nhanh chóng gây ra mưa ở độ cao 7,000 feet vào giữa buổi sáng thứ Ba. Đối với những nơi nhìn thấy toàn tuyết, có thể xảy ra hiện tượng tích tụ. Ở những khu vực có mưa, lớp tuyết mới rơi sẽ hấp thụ nước lỏng giống như miếng bọt biển làm mất ổn định lớp tuyết.
Đó là lý do tại sao Trung tâm Dịch vụ Lâm nghiệp Sierra Avalanche liên bang cảnh báo hãy theo dõi tuyết lở và dự đoán “tuyết lở sẽ lan rộng ở vùng núi với sức tàn phá lớn tại một số khu vực”.
Trong 13 ngày, San Francisco đã ghi nhận lượng mưa 11.16 inch, lớn nhất của thành phố kể từ 1871. Vào đêm giao thừa Dương lịch, lượng mưa 5.46 inch cao thứ hai được ghi nhận kể từ khi có thống kê năm 1849.
Các cơn bão được dự báo vào cuối tuần này và tuần tới cho thấy đe dọa lũ lụt vẫn còn, dù các quan chức tài nguyên nước của tiểu bang cho biết vẫn còn chỗ trong nhiều hồ chứa lớn, vì lượng lưu trữ trên toàn tiểu bang mới chỉ đạt mức trung bình khoảng 78%. Một số hồ chứa nhỏ đã xả một ít nước vì lý do an toàn. Nhưng theo Trung tâm Dự báo Khí hậu (Climate Prediction Center) thuộc NWS, một đợt bão sẽ tấn công California vào khoảng ngày 20 Tháng Một.
