Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg (giữa), Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phần Lan Pekka Haavisto (bên trái) và Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Thụy Điển Ann Linde (bên phải) trong một cuộc họp báo chung sau khi ký kết các nghị định thư gia nhập NATO của Phần Lan và Thụy Điển, tại trụ sở NATO ở Brussels, Bỉ, ngày 5/7/2022. (Ảnh: Dursun Aydemir/Anadolu Agency/Getty Images)
Bình luậnHuyền Anh • 13:52, 12/07/22
Cuộc xung đột Nga-Ukraine đã cho thấy cỗ máy chiến tranh của Nga chỉ là con hổ giấy. Sự kiện có một không hai trong lịch sử khi Thụy Điển và Phần Lan hôm 5/7 ký các nghị định thư gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã thay đổi hoàn toàn bản đồ chính trị-quân sự của châu Âu, đồng thời chuyển hướng thế giới phương Tây theo lý tưởng bảo vệ nền dân chủ tự do.
Một sự kiện đã xảy ra mà tôi nghĩ rằng tôi sẽ không bao giờ được chứng kiến trong cuộc đời mình. Vào ngày 5/7, Thụy Điển và Phần Lan đã ký các nghị định thư gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Nhiều khả năng, hai quốc gia này sẽ trở thành thành viên đầy đủ của Liên minh Đại Tây Dương trước cuối năm nay.
Sự mở rộng này của NATO, đối với tôi, không có gì là thiếu sót cả. Quay trở lại những năm 1980, khi mới bắt đầu sự nghiệp của mình, tôi đã làm việc cho RAND Corporation. Lúc đó, tôi gần như mặc định trở thành chuyên gia bảo mật Bắc Âu thường trú của RAND.
Tôi thực hiện chuyến đi đầu tiên đến Thụy Điển vào năm 1986 và lần đầu tiên đến Phần Lan vào năm 1987, trong những ngày tồi tệ của Chiến tranh Lạnh. Mặc dù cả hai quốc gia vào thời điểm đó đều phải đối mặt với mối đe dọa quân sự to lớn từ Liên Xô (cùng với các đồng minh thuộc Hiệp ước Warszawa), các nhà lãnh đạo ở Stockholm và Helsinki vẫn kiên quyết giữ vững quan điểm của mình khi tỏ ra quyết liệt trung lập và không can dự.
Đối với hầu hết các bên, ý tưởng về việc trở thành thành viên NATO là bội đạo, gần với tội phản quốc. Đặc biệt là trong số đảng chính trị chính của Thụy Điển, Đảng Dân chủ Xã hội, không liên kết thực tế là một tôn giáo.
Chiến tranh Lạnh kết thúc chứng kiến việc Thụy Điển và Phần Lan đặt những bước tiến vững chắc về phía phương Tây, cả hai đều gia nhập Liên minh châu Âu vào năm 1995 và Hiệp định Đối tác vì Hòa bình của NATO vài năm trước. Sau khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014, các quốc gia này thậm chí còn tiến gần hơn về phía tây, tham gia các cuộc tập trận chung với quân đội NATO và thậm chí còn cho phép các binh sĩ nước ngoài trên đất của họ.Bức tranh treo tường vẽ bản đồ bán đảo Crimea mang màu sắc của quốc kỳ Nga ở Moscow, Nga, hôm 31/3/2014. (Ảnh: Vasily Maximov/AFP/Getty Images)
Tuy nhiên, tư cách thành viên NATO là điều cấm kỵ cuối cùng, và chứng kiến sự thay đổi lớn như vậy trong thái độ của người Thụy Điển và Phần Lan đối với Liên minh Đại Tây Dương — và trong một thời gian ngắn — thật đáng kinh ngạc. Nó thay đổi hoàn toàn bản đồ chính trị-quân sự của châu Âu và chuyển hướng thế giới phương Tây theo lý tưởng bảo đảm và bảo vệ nền dân chủ tự do.
Tất nhiên, Tổng thống Nga Vladimir Putin và những người ủng hộ Moscow của ông hẳn là rất giận dữ. Riêng Phần Lan thêm khoảng 830 dặm đường biên giới của NATO với Nga. Tất nhiên, các quốc gia Baltic gồm Estonia, Latvia và Lithuania, cùng với Ba Lan – cả bốn thành viên của NATO – cũng có chung đường biên giới với Nga và Moscow không bao giờ phàn nàn khi họ tham gia liên minh này.
Ngay cả trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh – thời kỳ căng thẳng giữa Đông và Tây còn lớn hơn nhiều so với ngày nay – Thụy Điển và Phần Lan luôn sẵn sàng giữ thái độ trung lập bất chấp mối đe dọa mạnh mẽ. Ngay cả khi các cuộc xâm nhập tiế vào lãnh thổ của họ – chẳng hạn như cuộc xâm nhập của tàu ngầm Liên Xô vào vùng biển Thụy Điển, như được mô tả bằng sự cố “Whisky on the Rocks” năm 1981, khi một tàu ngầm của Liên Xô mắc cạn không xa căn cứ hải quân Thụy Điển – những nước này đã làm không từ bỏ các nguyên tắc cốt lõi của họ về không liên kết và trung lập.
Tất nhiên, điều đó giúp cho việc Nga ngày nay tỏ ra minh bạch trong hành động gây hấn của mình, cũng như cho thấy mình là một nước yếu kém rõ ràng về mặt quân sự. Cuộc xâm lược vô căn cứ vào Ukraine đã cho thấy Nga đang ở trong vòng vây của chế độ độc tài theo “chủ nghĩa cá nhân” của ông Putin. Quyền cai trị ở Nga đã bị giảm xuống đáng kể, được đo bằng lòng trung thành với ông Putin. Đồng thời, người ta nói rằng các chế độ độc tài theo chủ nghĩa cá nhân thường dễ phát động chiến tranh hơn.
(Ban lãnh đạo của Liên Xô sau Joseph Stalin nhìn chung thận trọng hơn, mặc dù điều này không ngăn được Liên Xô tham gia vào những thất bại như xâm lược Afghanistan)
Đồng thời, cuộc xung đột Nga-Ukraine đã cho thấy cỗ máy chiến tranh của Nga chỉ là con hổ giấy. Tất cả các cuộc trò chuyện trong những năm 2010 về việc Nga “xoay chuyển góc độ” liên quan đến hiện đại hóa quân đội hoặc các lực lượng vũ trang Nga được hưởng lợi “từ hơn một thập kỷ đầu tư và cải cách” đều bị coi là vô nghĩa.
Quân đội Nga là một ngôi làng Potemkin khổng lồ. Những người lính nghĩa vụ, chiếm phần lớn trong quân đội Nga, đã được chứng minh là không được huấn luyện bài bản, trang bị và lãnh đạo không đầy đủ. Hậu cần trên thực tế là không hề tồn tại. Không quân Nga không thấy đâu.
Tất nhiên, Nga vẫn chưa bị đánh bại, nhưng chiến tranh Nga-Ukraine cho thấy nước này vẫn có thể trụ vững. Hơn nữa, cuộc chiến cho thấy giá trị của sức mạnh bằng những con số. Những yếu tố này là chìa khóa để thuyết phục Thụy Điển và Phần Lan cuối cùng ký kết trở thành thành viên NATO.
Thêm một lần nữa, chúng ta thấy hậu quả khôn lường được phát huy tác dụng. Thông thường, các chế độ độc tài theo chủ nghĩa cá nhân mắc phải sai lầm kinh điển khi xem các nền dân chủ là yếu kém. Do đó, họ rất dễ mắc phải sai lầm vì các quốc gia này thường bị bao trùm bởi sự chia rẽ chính trị trong nội bộ. Họ không thấy hết lần này đến lần khác, các nền dân chủ như vậy có thể liên kết với nhau nhanh chóng và chặt chẽ như thế nào khi đối mặt với các mối đe dọa hiện hữu bên ngoài.
Không có lập luận nào trong số này là mới mẻ cả, nhưng chúng thường phải được cả hai bên xác nhận lại. Và không chỉ có Nga, Trung Quốc cũng giống như một chế độ độc tài theo chủ nghĩa cá nhân xoay quanh ông Tập Cận Bình. Và những nhà lãnh đạo không có sự xem xét đáng kể nào đối với quy tắc của họ thường kết thúc bằng những hành vi điên rồ.
Hành vi gây hấn của Trung Quốc ở eo biển Đài Loan, Biển Đông và những nơi khác đã tạo ra phản ứng dữ dội có thể đoán trước được. Bắc Kinh có thể phản đối một phiên bản châu Á của NATO, nhưng chắc chắn, NATO đang ngày càng quan tâm đến việc tiếp cận với các nền dân chủ khác ở Châu Á – Thái Bình Dương. Sự mở rộng của NATO có thể gây ra hậu quả lớn hơn nhiều so với những điều người ta có thể mường tượng.
Huyền Anh
Theo The Epoch Times
