Bởi FARES AKRAM và JOSEF FEDERMAN Thứ Bảy 13/5/2023
1 trên 24. Khói và lửa bốc lên từ vụ nổ do cuộc không kích của Israel nhằm vào một tòa nhà ở Gaza, Thứ Bảy, ngày 13 tháng 5 năm 2023. Tòa nhà thuộc sở hữu của một quan chức Jihad Hồi giáo. (Ảnh AP/Ashraf Amra)
GAZA CITY, Gaza Strip (AP) — Israel và nhóm chiến binh Hồi giáo Jihad ở Dải Gaza đã đồng ý ngừng bắn do Ai Cập làm trung gian vào cuối ngày thứ Bảy, tìm cách ngăn chặn 5 ngày giao tranh dữ dội khiến 33 người Palestine thiệt mạng, trong đó có ít nhất 13 thường dân. . Hai người ở Israel thiệt mạng do trúng rocket.
Lệnh ngừng bắn mong manh dường như có hiệu lực chỉ sau 10 giờ tối, với một vụ nổ tên lửa vào phút cuối và các cuộc không kích của Israel kéo dài vài phút sau thời hạn do Ai Cập công bố. Cuối ngày thứ Bảy, Israel báo cáo có thêm hỏa lực và cho biết họ lại tấn công ở Gaza. Nhưng sự bình tĩnh dường như được khôi phục nhanh chóng.
Trong khi sự yên bình dường như mang lại cảm giác nhẹ nhõm cho hơn 2 triệu người ở Gaza và hàng trăm nghìn người Israel, đa số bị giam hãm trong các hầm tránh bom trong những ngày gần đây, thì thỏa thuận đã không giải quyết được các vấn đề cơ bản đã thúc đẩy giao tranh và nhiều vòng đàm phán giữa Israel và các nhóm chiến binh Palestine ở Dải Gaza trong những năm qua.
Tại Gaza, người phát ngôn của tổ chức Jihad Hồi giáo Tareq Selmi cho biết Israel đã đồng ý ngừng chính sách tấn công nhắm vào các thủ lĩnh của nhóm. Ông nói: “Bất kỳ hành động ngu xuẩn hay ám sát nào do kẻ chiếm đóng sẽ bị đáp trả và kẻ thù (là chủ nghĩa phục quốc Do Thái) phải chịu trách nhiệm”.
Nhưng trong một tuyên bố cảm ơn Ai Cập vì những nỗ lực hòa giải, cố vấn an ninh quốc gia của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, Tzachi Nanegbi, nói rằng “im lặng sẽ được đáp lại bằng im lặng” và Israel sẽ làm “mọi thứ cần thiết để tự bảo vệ mình”.
Căng thẳng có thể nhanh chóng tiếp tục vào tuần tới khi Israel tổ chức một cuộc tuần hành gây tranh cãi qua một con đường chính của người Palestine ở Thành phố Cổ của Jerusalem.
Tuy nhiên, khi thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực, tiếng rít điếc tai của hỏa tiễn bắn ra và sự bùng nổ của các cuộc không kích của Israel đã được thay thế bằng tiếng còi xe ô tô ở Gaza. Những con phố vốn hoang vắng trong những ngày gần đây nhanh chóng đông nghịt người vui mừng trong lệnh ngừng bắn, vẫy cờ Palestine và nháy đèn chiến thắng từ các phương tiện đang chạy quá tốc độ. Giữa lúc ăn mừng, một người bán hoa quả dùng loa quảng cáo rầm rộ về nguồn hàng chuối của mình.
Bạo lực mới nhất nổ ra hôm thứ Ba khi các cuộc không kích của Israel giết chết ba chỉ huy Jihad Hồi giáo cao cấp. Israel cho biết các cuộc không kích là để đáp trả một vụ bắn hỏa tiễn vào tuần trước và các cuộc tấn công của họ đã tập trung vào các mục tiêu Jihad Hồi giáo. Nhưng cư dân ở Gaza cho biết nhà của những người không tham gia vào cuộc chiến cũng đã bị tấn công.
Ít nhất 10 dân thường, bao gồm cả phụ nữ, trẻ nhỏ và những người hàng xóm không liên quan đã thiệt mạng trong các cuộc tấn công ban đầu đó, điều này đã thu hút sự lên án của khu vực.
Trong vài ngày qua, Israel đã tiến hành nhiều cuộc không kích hơn, tiêu diệt các chỉ huy Jihad Hồi giáo cao cấp khác và phá hủy các trung tâm chỉ huy cũng như các địa điểm phóng hỏa tiễn của họ. Nhưng các cuộc không kích không có dấu hiệu làm ngưng các cuộc bắn hỏa tiễn (của Jihad), khiến Jihad Hồi giáo tuyên bố chiến thắng.
Israel đã báo cáo hơn 1.200 vụ phóng trong suốt cuộc giao tranh, với một số hỏa tiễn vươn xa tới khu vực Tel Aviv và Jerusalem. Israel cho biết khoảng 1/4 số hỏa tiễn bị bắn nhầm và rơi xuống Gaza, trong khi phần lớn số còn lại bị đánh chặn hoặc hạ cánh ở những khu vực trống trải. Nhưng một phụ nữ 80 tuổi và một người lao động Palestine đang làm việc bên trong Israel đã thiệt mạng do trúng hỏa tiễn. Một nhóm nhân quyền Palestine cho biết ba người, trong đó có hai trẻ em, đã thiệt mạng ở Gaza bởihỏa tiễn bắn lầm.
Đây là trận mới nhất trong một chuỗi dài các trận chiến giữa Israel và các chiến binh Palestine ở Gaza kể từ khi nhóm chiến binh Hồi giáo Hamas giành quyền kiểm soát vùng lãnh thổ bên bờ biển này vào năm 2007. Israel và Hamas đã xảy ra bốn cuộc chiến, và cũng có nhiều cuộc bùng phát nhỏ hơn.
Thỏa thuận hôm thứ Bảy đã không giải quyết được nhiều nguyên nhân của các cuộc giao tranh lặp đi lặp lại, bao gồm cả việc Israel tiếp tục phong tỏa Gaza, các kho vũ khí lớn do Hamas và Thánh chiến Hồi giáo sở hữu cũng như các chính sách của Israel ở Bờ Tây và Đông Jerusalem bị chiếm đóng.
Israel đã chiếm được Bờ Tây, Đông Jerusalem và Gaza trong cuộc chiến tranh Trung Đông năm 1967. Người Palestine yêu sách cả ba khu vực cho một quốc gia tương lai. Israel rút khỏi Gaza vào năm 2005, nhưng Hamas sau đó đã chiếm lãnh thổ này và trục xuất các lực lượng trung thành với Chính quyền Palestine được quốc tế công nhận.
Israel và Ai Cập đã duy trì phong tỏa Gaza trong điều mà Israel nói là một chính sách nhằm ngăn cản Hamas trang bị vũ khí. Người Palestine và các nhóm nhân quyền quốc tế cho rằng chính sách hạn chế sự di chuyển của người dân và hàng hóa ra vào Gaza, dẫn đến trừng phạt tập thể.
Chính quyền Palestine, cơ quan quản lý các khu vực bán tự trị ở Bờ Tây, cho biết cửa khẩu hàng hóa chính của Gaza với Israel sẽ mở cửa vào Chủ nhật. Chính phủ của Hamas đã cảnh báo hôm thứ Bảy rằng nếu cửa khẩu không mở, nhà máy điện duy nhất ở Gaza sẽ ngừng hoạt động, làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng điện.
Hamas mạnh hơn đã ca ngợi các cuộc tấn công của Jihad Hồi giáo nhưng vẫn đứng bên lề trong đợt giao tranh mới nhất, hạn chế phạm vi của cuộc xung đột. Khi chính phủ trên thực tế phải chịu trách nhiệm về các điều kiện tồi tệ ở Dải Gaza bị phong tỏa, Hamas gần đây đã cố gắng che đậy cuộc xung đột với Israel. Mặt khác, Jihad Hồi giáo, một nhóm chiến binh có ý thức hệ và ngỗ ngược hơn kết hợp với bạo lực, đã dẫn đầu trong vài vòng giao tranh vừa qua với Israel.
Để nhắc nhở về tình hình dễ bùng nổ ở Bờ Tây bị chiếm đóng, quân đội Israel đã đột kích vào trại tị nạn Balata gần thành phố Nablus phía bắc, gây ra một cuộc đọ súng khiến hai người Palestine thiệt mạng. Trong một vụ việc khác gần thành phố Jenin phía bắc, cảnh sát Israel cho biết họ đã bắn chết một kẻ tấn công người Palestine cầm dao bị tình nghi là kẻ đã chạy về phía những người lính.
Giao tranh giữa Israel và Palestine gia tăng ở Bờ Tây dưới chính phủ cánh hữu nhất trong lịch sử của Israel. Kể từ đầu năm, 111 người Palestine đã bị giết ở Bờ Tây và Đông Jerusalem, ít nhất một nửa trong số họ có liên hệ với các nhóm chiến binh, theo thống kê của hãng tin AP. Vào thời điểm đó, 20 người đã thiệt mạng trong các cuộc tấn công của người Palestine nhằm vào người Israel.
Thỏa thuận ngừng bắn có thể được thử nghiệm thêm vào thứ Năm khi những người theo chủ nghĩa dân tộc Israel lên kế hoạch cho “Ngày Jerusalem” hàng năm của họ diễu hành qua Khu phố Hồi giáo của Thành phố Cổ Jerusalem. Cuộc tuần hành nhằm kỷ niệm việc Israel chiếm được Thành phố Cổ và các thánh địa của người Do Thái vào năm 1967, là nguyên nhân thường xuyên gây xích mích và châm ngòi cho cuộc chiến 11 ngày với Hamas vào năm 2021.
Vào thứ Bảy, người Palestine ở Gaza đã mạo hiểm ra ngoài để đánh giá thiệt hại do máy bay chiến đấu của Israel gây ra và vớt vát bất cứ thứ gì họ có thể từ bốn ngôi nhà bị phá hủy trong một khu dân cư đông đúc. Người dân phủ nhận tuyên bố của quân đội rằng họ đã tấn công các mục tiêu của Jihad Hồi giáo.
“Chúng tôi không có bệ phóng hỏa tiễn nào cả. Đây là một khu dân cư,” Awni Obaid nói, bên cạnh đống đổ nát của ngôi nhà ba tầng của anh ta ở trung tâm thị trấn Deir al-Balah.
Ngôi nhà gần đó của người họ hàng của anh ta, Jehad Obaid, cũng bị san bằng.
“Tôi cảm thấy muốn nôn,” anh nói. “Đây là sự thù hận phi thường. Họ nói rằng họ không tấn công trẻ em, nhưng những gì chúng tôi thấy là sự điên cuồng, hủy diệt.”
___
Federman báo cáo từ Jerusalem.
Theo AP
