Tổng thống Vladimir V. Putin gọi sự kết thúc của Liên bang Xô viết là một “thảm kịch thực sự” đối với nước Nga, và ông đổ lỗi cho Mikhail S. Gorbachev vì đã làm theo đòi hỏi của phương Tây phản bội và gian trá.
Tháng 8 31, 2022, 5:58 sáng theo giờ ET
Ngày mà Nga xâm lược Ukraine, ngày 24 tháng 2, di sản của Mikhail S. Gorbachev hiện rõ qua bài phát biểu trước khi kết thúc của Tổng thống Vladimir V. Putin.
Ông Putin nhấn mạnh: “Sự tê liệt của quyền lực và ý chí là bước đầu tiên dẫn đến sự suy thoái và quên lãng hoàn toàn”, ông Putin nhấn mạnh khi Liên Xô sụp đổ. “Chúng tôi chỉ mất tự tin trong một khoảnh khắc, nhưng nó đủ để phá vỡ cán cân lực lượng trên thế giới.”
Đối với ông Putin, sự kết thúc của Liên Xô là “thảm họa địa chính trị lớn nhất thế kỷ”, một “thảm kịch thực sự” đối với hàng triệu người Nga vì nó kbỏ lại họ sống rải rác trên các biên giới quốc gia mới hình thành. Theo lời kể của ông Putin, thảm họa được gây ra bởi thần kinh yếu ớt của một nhà lãnh đạo quá sẵn sàng khuất phục trước đòi hỏi của một phương Tây phản bội và gian trá – một sai lầm, những lời tuyên truyền trên truyền hình của Điện Kremlin mà hiện nay thường nhắc nhở rằng ông Putin quyết tâm không để lặp lại.
Ở Ukraine, ông Putin đang chiến đấu trong cái bóng mờ của đế chế mà cuối cùng ông Gorbachev là chủ tịch, đã bắt đầu một cuộc chiến khiến hàng ngàn người thiệt mạng nhằm khôi phục sự thống trị của Moscow đối với những nơi mà nước này cho là vùng đất của Nga. Nhưng cuộc chiến của ông Putin nhằm đảo ngược di sản của ông Gorbachev vượt ra ngoài tầm kiểm soát lãnh thổ đối với các quyền tự do cá nhân và chính trị mà vị tổng thống cuối cùng của Liên Xô đã để lại – và Điện Kremlin hiện đang nhanh chóng làm sáng tỏ.
Một người bạn của ông Gorbachev, nhà báo truyền thanh Aleksei A. Venediktov, cho biết trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng Bảy : “Tất cả những cải cách của Gorbachev giờ đây đều là con số không, tan thành tro tàn, tan thành mây khói . “Đây là tác phẩm để đời của ông ấy.”
Ông Gorbachev đã qua đời ở tuổi 91. Lúc vẫn còn ắm quyền, đài phát thanh tự do của ông Venediktov, Echo of Moscow, (Tiếng Nói Mốt Cao) phát sóng lần đầu tiên vào năm 1990 và trở thành biểu tượng cho các quyền tự do mới được hình thành tại Nga. Sau khi ông Putin đưa quân vào Ukraine vào tháng 2 năm nay, Điện Kremlin đã buộc đài này phải ngưng tiếng.
Và Novaya Gazeta, tờ báo độc lập mà ông Gorbachev đã dùng số tiền đoạt giải Nobel Hòa bình để hỗ trợ thành lập vào đầu thập niên 1990, đã bị buộc phải ngưng xuất bản vào tháng 3, đe dọa bởi luật kiểm duyệt thời chiến mới.
Ông Gorbachev, trong khi sức khỏe yếu, đã không nói một cách công khai về cuộc chiến ở Ukraine. Quỹ Gorbachev của ông, một viện nghiên cứu “tìm cách thúc đẩy các giá trị dân chủ”, đã đưa ra một tuyên bố hai ngày sau cuộc xâm lược kêu gọi “chấm dứt nhanh chóng các hành động thù địch” và “bắt đầu ngay lập tức các cuộc đàm phán hòa bình.”
Nhưng ông Gorbachev, con trai của một người mẹ Ukraine và một người cha Nga, đã ủng hộ việc ông Putin xem Ukraine là một “quốc gia anh em” đáng lẽ nên nằm trong quỹ đạo của Nga. Ông ủng hộ việc ông Putin sáp nhập bán đảo Crimea vào năm 2014, mô tả động thái này là đại diện cho ý muốn của một khu vực đông dân cư được xác định là người Nga. Và ông ta đã đả kích phương Tây vì “cố gắng lôi kéo Ukraine vào NATO”, cảnh báo rằng những nỗ lực đó “sẽ không mang lại bất cứ điều gì ngoài mối bất hòa giữa Ukraine và Nga.”
Nhưng ông cũng tin rằng điều tồi tệ nhất có thể tránh được. Khi được hỏi về những căng thẳng giữa Ukraine và Nga trong năm 2014, ông nói với một hãng tin ở Siberia, “Một cuộc chiến giữa Nga và Ukraine thật vô lý.”
Dmitri A. Muratov, biên tập viên của Novaya Gazeta và là người đoạt giải Nobel Hòa bình năm ngoái , cho biết trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại : “Đây là một con người bản chất chống đối bạo lực và đổ máu .
Tuy nhiên, quan điểm chính xác của ông Gorbachev về cuộc xâm lược bắt đầu sáu tháng trước khi ông qua đời vẫn còn là một bí ẩn. Ông Muratov nói rằng ông thường xuyên đến bệnh viện thăm ông Gorbachev trong hai năm qua và ông tin rằng ông Gorbachev “không có đủ điều kiện (dữ kiện) để bình luận về các sự kiện chính trị hiện tại”.
Ông Putin đã đưa ra một tuyên bố hôm thứ Tư có vẻ như một sự hòa giải – ngay cả khi các đồng minh của ông trong Quốc hội và trên các phương tiện truyền thông nhà nước đã đi xa đến mức gán cho ông Gorbachev một nơi ở hỏa ngục.
Ông Putin, khi nói với “những người thân và bạn bè” của ông Gorbachev, bày tỏ, “Mikhail Gorbachev là một chính trị gia và chính khách có ảnh hưởng to lớn đến tiến trình lịch sử thế giới.”
Ông Putin nói thêm: “Ông ấy hiểu sâu sắc rằng cải cách là cần thiết, ông ấy đã cố gắng đưa ra các giải pháp của riêng mình cho các vấn đề cấp bách.
Tuyên bố ngắn gọn của Putin cho phép ông xuất hiện như một chính khách đứng ngoài cuộc xung đột chính trị, nhưng rõ ràng là ông Gorbachev sẽ không được Điện Kremlin tôn kính. Người phát ngôn của điện nói rằng hình thức tang lễ của ông Gorbachev – chẳng hạn như liệu nó có nhận được nhà nước vinh danh hay không – vẫn chưa được xác định.
Nền tảng trong thông điệp tuyên truyền của ông Putin là ông đã ổn định được nước Nga – xây dựng lại nền kinh tế và vị thế của của Nga như một cường quốc – sau những năm 1990 hỗn loạn và nhục nhã do ông Gorbachev gây ra.
Kết quả là sau khi chết, ông Gorbachev ngay lập tức trở thành lý do để các đồng minh của Điện Kremlin cho rằng việc tự do hóa xã hội và làm lành với phương Tây có thể dẫn đến thảm họa. Ông Putin đã không đề cập đến quan điểm của ông ta vào năm ngoái về ông Gorbachev cho rằng Gorbachev là một nhà đàm phán yếu kém khi ông nói với NBC rằng phương Tây đã đánh lừa nhà lãnh đạo Liên Xô cuối cùng vào cuối Chiến tranh Lạnh bằng cách đề nghị NATO sẽ không mở rộng về phía đông nhưng không thực hiện cam kết như vậy. trong một hiệp ước. (Các quan chức Mỹ nói rằng họ không đưa ra lời cam kết như vậy .)
Ông Putin nói trong cuộc phỏng vấn bằng ngôn ngữ “sân trường” : “Bạn đã đánh lừa được hình nộm.”
Sự bất bình lịch sử đó được dùng làm nền tảng cho ý kiến của ông Putin cho rằng phương Tây không đáng tin cậy và Nga cần một nhà lãnh đạo mạnh mẽ hơn, quyết đoán hơn, một quan điểm mà truyền thông nhà nước khẳng định hôm thứ Tư với những lời chỉ trích gay gắt đối với ông Gorbachev.
Hãng thông tấn nhà nước RIA Novosti cho biết: “Mikhail Gorbachev có thể là một minh họa cho những ý định tốt của một nhà lãnh đạo quốc gia có thể tạo ra địa ngục trần gian cho cả đất nước. Nó mô tả ông là người chịu trách nhiệm về “một đất nước bị tàn phá, cơn ác mộng của những năm 1990, và hàng triệu sinh mạng bị mất trong các cuộc nội chiến, thanh trừng sắc tộc, các cuộc tấn công khủng bố và chiến tranh băng đảng”.
Igor Korotchenko, một nhà phân tích quân sự thường xuyên xuất hiện trên các chương trình trò chuyện truyền hình nhà nước, thậm chí còn thẳng thừng hơn. Trên Twitter, ông viết về ông Gorbachev : “Hãy thiêu đốt (Gorbachev) trong địa ngục!”
Đối với những người Nga khao khát mối quan hệ tốt đẹp hơn với phương Tây và nhiều quyền tự do hơn ở quê nhà, ông Gorbachev vẫn là một nhân vật có tầm nhìn xa. Nhưng ông Muratov, biên tập viên Novaya Gazeta, cho rằng có lẽ di sản lớn nhất của cựu lãnh đạo Liên Xô là các cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí với Tổng thống Ronald Reagan đã làm giảm cơ hội tàn phá hạt nhân. Ngược lại, ông Putin không giấu diếm đe dọa phương Tây bằng kho vũ khí hạt nhân và hỏa tiễn mới đáng sợ của mình .
Ông Muratov nói về ông Gorbachev và ông Reagan: “Họ đã cho chúng ta món quà là cuộc sống ít nhất 30 năm không bị đe dọa bởi một cuộc chiến tranh hạt nhân toàn cầu. “Chúng ta đã lãng phí món quà này. Món quà không còn tồn tại”.
Theo New York Times
