Ngày 24 tháng 2, 2022: Những chiếc xe bọc thép đầu tiên của Nga bắt đầu tiến vào trung tâm Chornobyl, chạm trán với một đơn vị Ukraine có nhiệm vụ bảo vệ nhà máy hạt nhân nổi tiếng. Trong vòng hai giờ, không có một sự kháng cự, 169 thành viên của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine đã hạ vũ khí. Nga đã chiếm Chornobyl, một kho lưu trữ hàng tấn vật liệu hạt nhân và là một mục tiêu quan trọng khi xâm lăng Kyiv.
“Ngoài kẻ thù bên ngoài, chúng ta không may có kẻ thù bên trong, và kẻ thù này cũng không kém phần nguy hiểm…”
OLEKSIY DANILOVTHƯ KÝ HỘI ĐỒNG QUỐC PHÒNG VÀ AN NINH QUỐC GIA UKRAINE nói
TƯỜNG TRÌNH ĐẶC BIỆT CỦA REUTERS
- Cách Nga phát tán và cài đặt mạng lưới điệp viên bí mật khắp nước Ukraine
Đã từ rất lâu trước khi xâm lược Ukraine, Điện Kremlin đã xây dựng một mạng lưới mật vụ để yểm trợ con đường xâm chiếm của họ. Một cuộc điều tra của Reuters cho thấy cuộc xâm nhập đã vào sâu hơn nhiều so với những gì đã được biết và thừa nhận.
Bởi MARI SAITO ở Kyiv và MARIA TSVETKOVA ở Paris
Ngày 28 tháng 7 năm 2022, 11 giờ sáng theo giờ GMT
Khi những chiếc xe bọc thép đầu tiên của xâm lược Nga tiến đến trung tâm nhà máy hạt nhân Chornobyl vào chiều ngày 24 tháng 2, họ chạm trán với một đơn vị Ukraine bảo vệ cơ sở nổi tiếng này.
Trong vòng chưa đầy hai giờ, không có giao tranh, 169 thành viên của Vệ binh Quốc gia Ukraine đã hạ vũ khí. Nga đã chiếm Chornobyl, một kho lưu trữ hàng tấn vật liệu hạt nhân và là một mục tiêu quan trọng trong quá trình tiến đánh Kyiv.
Sự thất trận của Chornobyl, nơi xảy ra thảm họa hạt nhân tồi tệ nhất thế giới, nổi lên như một điều bất thường trong cuộc chiến 5 tháng vừa qua: một chiến dịch chớp nhoáng (blitzkrieg) thành công trong xung đột được đánh dấu bằng một cuộc tấn công tàn bạo, sự ngăn chặn của quân đội Nga và sự kháng cự của người Ukraine.
Hiện nay, cuộc điều tra của Reuters đã phát hiện sự thành công của Nga tại Chornobyl không phải do tai nạn mà là một phần của hoạt động lâu dài của Điện Kremlin nhằm thâm nhập vào chính phủ Ukraine bằng mật vụ.
Năm người hiểu biết về hoạt động chuẩn bị của Điện Kremlin cho biết, các chiến lược gia xung quanh Tổng thống Vladimir Putin tin rằng, với sự hỗ trợ của các đặc vụ này, Nga sẽ chỉ cần một lực lượng quân sự nhỏ và trong vài ngày có thể buộc Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy phải từ chức, bỏ trốn hoặc đầu hàng.
Qua phỏng vấn với hàng chục quan chức ở Nga và Ukraine cũng như xem các tài liệu của tòa án Ukraine và tuyên bố của các nhà điều tra, liên quan đến những người làm việc tại Chornobyl, Reuters đã xác nhận rằng cuộc xâm nhập này đã thấm sâu hơn nhiều so với những gì đã được công khai thừa nhận. . Các quan chức được phỏng vấn bao gồm những người bên trong Nga, những người đã được thông báo tóm tắt về kế hoạch xâm lược của Moscow và các nhà điều tra Ukraine được giao nhiệm vụ theo dõi gián điệp.
“Ngoài kẻ thù bên ngoài, chúng ta không may có kẻ thù bên trong (nội thù), kẻ thù này không kém phần nguy hiểm”, Oleksiy Danilov, thư ký Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Ukraine, cho biết trong một cuộc phỏng vấn.
Vào thời điểm xảy ra cuộc xâm lược, Danilov cho biết, Nga có các đặc vụ trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh và tư pháp của Ukraine. Ông ta từ chối nêu tên nhưng cho rằng những kẻ phản bội cần phải được “vô hiệu hóa” bằng mọi giá.
Một quan chức địa phương nói với Reuters rằng Cục Điều tra chính phủ Ukraine đang tiến hành điều tra xem Vệ binh Quốc gia có hành động bất hợp pháp khi giao nộp vũ khí cho kẻ thù hay không. Cục này không bình luận gì. Lực lượng Vệ binh Quốc gia đã bảo vệ hành động của họ tại nhà máy, nói rằng có nguy cơ xảy ra xung đột (nguy hiểm) tại một địa điểm hạt nhân.
Các tài liệu và lời khai từ tòa án, tiết lộ vai trò của người đứng đầu an ninh của Chornobyl, ông Valentin Viter, người đang bị giam giữ và bị điều tra vì đã không có mặt tại trụ sở của mình. Một bản trích xuất từ sổ đăng ký điều tra trước khi xét xử được Reuters xem, cho thấy Viter bị nghi ngờ phản quốc, cáo buộc mà luật sư của anh nói là không có cơ sở. Trong một lời khai với các nhà điều tra, Viter nói vào ngày xảy ra cuộc xâm lược, anh đã điện thoại với chỉ huy đơn vị Vệ binh Quốc gia, khuyên người này không nên tạo nguy hiểm cho đơn vị của mình và nói “hãy bỏ qua những người của anh.
Một nguồn tin hiểu biết trực tiếp các kế hoạch xâm lược của Điện Kremlin cho Reuters biết các đặc vụ Nga đã được cài vào Chornobyl vào năm ngoái để hối lộ các quan chức và chuẩn bị cơ sở cho một cuộc tiếp quản không đổ máu. Reuters không thể xác minh độc lập các chi tiết này. Tuy nhiên, Cục Điều tra Nhà nước Ukraine cho biết đang điều tra một cựu viên chức tình báo hàng đầu, Andriy Naumov, bị tình nghi phản quốc vì đã chuyển các bí mật an ninh về Chornobyl cho một chính phủ nước ngoài. Luật sư của Naumov từ chối bình luận.
Ở cấp độ quốc gia, các nguồn thạo tin kế hoạch của Điện Kremlin cho biết Moscow tính đến việc kích hoạt các điệp viên ngủ (nằm vùng) trong bộ máy an ninh Ukraine. Các nguồn tin xác nhận của tình báo phương Tây rằng Điện Kremlin chuẩn bị cho Oleg Tsaryov, một chủ khách sạn, sẽ lãnh đạo một chính phủ bù nhìn ở Kyiv. Một cựu tổng công tố viên Ukraine đã tiết lộ vào tháng 6 rằng chính trị gia Ukraine Viktor Medvedchuk, một người bạn của Putin, có một điện thoại mã hóa do Nga cấp để có thể liên lạc với Điện Kremlin.
Tsaryov cho biết tường thuật của Reuters về những hoạt động của Moscow “có rất ít thực tế.” Ông không đề cập đến mối quan hệ của mình với Điện Kremlin. Một luật sư của Medvedchuk từ chối bình luận. Medvedchuk đang bị giữ trong nhà tù Ukraine chờ xét xử về tội phản quốc trước cuộc xâm lược của Nga.
Dù Nga đã chiếm được Chornobyl, nhưng kế hoạch chiếm quyền ở Kyiv đã thất bại. Theo nhiều nguồn tin ở Nga và Ukraine, trong nhiều trường hợp, các điệp viên do Moscow cài đặt đã không thực hiện được nhiệm vụ của mình. Thư ký Hội đồng An ninh Ukraine Danilov cho biết các điệp viên và những người xử lý của họ tin rằng Ukraine yếu kém, đó là “một quan niệm sai lầm hoàn toàn.”
Bốn nguồn tin có hiểu biết về quá trình chuẩn bị của Điện Kremlin cho biết những người mà Điện Kremlin coi là ủy nhiệm của họ ở Ukraine đã phóng đại quá mức ảnh hưởng của họ trong những năm dẫn đến cuộc xâm lược. Điện Kremlin dựa vào kế hoạch của mình về “những chú hề – họ biết một chút, nhưng họ luôn nói những gì lãnh đạo muốn nghe vì nếu không họ sẽ không được trả tiền”, một trong bốn người, một người thân cận với Moscow hậu thuẫn cho biết. lãnh đạo phe ly khai ở miền đông Ukraine.
Giờ đây, Putin thấy mình đang ở trong một cuộc chiến toàn diện, kéo dài, tranh giành từng tấc đất với một cái giá rất lớn.
Nhưng cuộc thâm nhập của tình báo Nga đã thành công theo một cách nào đó: Nó đã gieo rắc sự ngờ vực trong nội bộ Ukraine và để lộ những thiếu sót của Cơ quan An ninh gần 30.000 người của Ukraine, hay còn gọi là SBU, có chung một lịch sử phức tạp với Nga, và hiện được giao nhiệm vụ săn lùng những kẻ phản bội và cộng tác viên.
Một người đàn ông bị tình nghi là cộng tác viên của Nga bị cơ quan an ninh của Ukraine, SBU, bắt giữ trong các cuộc đột kích ở thành phố phía đông Kharkiv vào ngày 12 tháng 5. REUTERS / Ricardo Moraes
(Còn tiếp)
Biên tập bởi Christian Lowe và Janet McBride
Theo Reuters
https://www.reuters.com/investigates/special-report/ukraine-crisis-russia-saboteurs/
